Algebra abstrakcyjna

Permutacje kostki Rubika mają strukturę grupy. Grupa to podstawowe pojęcie algebry abstrakcyjnej.

Algebra abstrakcyjna (dawniej algebra współczesna[1]) – dział matematyki badający struktury algebraiczne oraz ich homomorfizmy[1][2][3]. Strukturami algebraicznymi są m.in.: grupy[1][4][5][6][7][8][9][10], półgrupy[10], pierścienie[1][6][7][9][11][12][13][10], ciała[1][6][7][9][12][14][15][10], moduły[1][6][16][10], ideały[17], przestrzenie wektorowe[6][9][18][10], grupoidy[19], algebry nad ciałami[20][10]. Do badania tych struktur wykorzystuje się homomorfizmy i inne narzędzia[6]. Określenie algebra abstrakcyjna zostało wprowadzone na początku XX wieku dla odróżnienia tej dziedziny nauki od innych części algebry[2]. Niekiedy za części algebry abstrakcyjnej uznaje się także następujące dyscypliny matematyczne: algebrę liniową, elementarną teorię liczb i matematykę dyskretną[7]. Na przykład Ash przydzielił do algebry abstrakcyjnej następujące obszary matematyki: logikę matematyczną i podstawy matematyki, elementarną arytmetykę, elementarną teorię liczb, nieformalną teorię grup, algebrę liniową i teorię operatorów liniowych[7][21].

Algebraik Claude Chevalley twierdził, że algebra przede wszystkim stanowi język matematyki i nie istnieje sama dla siebie, lecz jej kierunki rozwoju są uzależnione od potrzeb w innych dziedzinach matematyki[22]. Hermann Weyl w swym artykule Topologie und abstrakte Algebra als zwei Wege mathematischen Verstandisse (1932) stwierdził, iż algebra abstrakcyjna oraz topologia są głównymi drogami zrozumienia matematycznego[22]. Takie ujęcie roli algebry abstrakcyjnej w matematyce może uzasadniać algebraizację całej matematyki, rozpoczętą na przełomie XIX i XX wieku[22]. Algebraizacja matematyki polega na abstrakcyjnym formułowaniu problemów matematycznych w postaci algebraicznej[9]. Osiągane tą metodą wyniki łączą zazwyczaj wiele pozornie odległych działów matematyki i często są zaskakujące[9].

Przypisy

  1. a b c d e f Włodzimierz Waliszewski i in., Encyklopedia szkolna. Matematyka, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1988, ISBN 83-02-02551-8, s. 7, Algebra.
  2. a b modern algebra, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30]  (ang.).
  3. Włodzimierz Waliszewski i in., Encyklopedia szkolna. Matematyka, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1988, ISBN 83-02-02551-8, s. 264–265, Homomorfizm struktur algebraicznych.
  4. John Beachy: „Abstract Algebra On Line”, Gropus.
  5. Edwin Connell „Elements of Abstract and Linear Algebra”, Chapter 02.
  6. a b c d e f Mathematics: About abstract algebra.
  7. a b c d e JohnJ. Renze JohnJ., Eric W.E.W. Weisstein Eric W.E.W., Abstract Algebra, [w:] MathWorld, Wolfram Research  (ang.).
  8. Włodzimierz Waliszewski i in., Encyklopedia szkolna. Matematyka, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1988, ISBN 83-02-02551-8, s. 262–264, Grupa.
  9. a b c d e f Encyklopedia Powszechna PWN, PWN, Warszawa 1983, ISBN 83-01-00001-5, t. 1, s. 68, Algebra.
  10. a b c d e f g Zdzisław Opial, Algebra wyższa, PWN, Łódź 1972, s. 47-49, Podstawowe typy struktur algebraicznych
  11. John Beachy: „Abstract Algebra On Line”, Rings.
  12. a b Edwin Connell „Elements of Abstract and Linear Algebra”, Chapter 03.
  13. Włodzimierz Waliszewski i in., Encyklopedia szkolna. Matematyka, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1988, ISBN 83-02-02551-8, s. 264, Pierścień.
  14. John Beachy: „Abstract Algebra On Line”, Fields.
  15. Włodzimierz Waliszewski i in., Encyklopedia szkolna. Matematyka, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1988, ISBN 83-02-02551-8, s. 264, Ciało.
  16. John Beachy: „Abstract Algebra On Line”, Modules.
  17. Jerzy Rutkowski, Algebra abstrakcyjna w zadaniach, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, ISBN 978-83-01-14388-6, ISBN 83-01-14388-6; s. 172, definicja 124.
  18. Sethuraman, B.A.. (2015), „A Gentle Introduction to Abstract Algebra”.
  19. A.H. Clifford, G.B. Preston: The algebraic theory of semigroups (wyd. rosyjskie). Wyd. 1. Moskwa: Nauka, 1972, s. 15.
  20. Bolesław Gleichgewicht, Algebra, Oficyna Wydawnicza GiS, Wrocław 2004, ISBN 978-83-89020-35-2; s. 106–107.
  21. Robert B. Ash, A Primer of Abstract Mathematics, Washington, DC: Math. Assoc. Amer., 1998.
  22. a b c Krzysztof Maurin, Przedmowa, Warszawa, 24 grudnia 1975, [w:] Jacek Komorowski, Od liczb zespolonych, do tensorów, spinorów, algebr Liego i kwadryk, PWN, Warszawa 1978, s. IX.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

  • Eric W.E.W. Weisstein Eric W.E.W., Abstract Algebra, [w:] MathWorld, Wolfram Research  (ang.). [dostęp 2023-06-01].
  • p
  • d
  • e
Działy algebry
główne
algebra
abstrakcyjna
powiązane
dyscypliny
  • p
  • d
  • e
kombinatoryka
teoria grafów
  • algebraiczna
  • geometryczna
  • spektralna
  • topologiczna
inne
  • p
  • d
  • e
Działy matematyki
działy
ogólne
według trudności
według celu
inne
działy
czyste
algebra
analiza
matematyczna
arytmetyka
geometria
matematyka
dyskretna
podstawy
teoria układów
dynamicznych
topologia
pozostałe
działy
stosowane
nauki przyrodnicze
nauki społeczne
nauki techniczne
statystyka
matematyczna
inne
powiązane
dyscypliny
ściśle naukowe
inne
Kontrola autorytatywna (dziedzina matematyki):
  • LCCN: sh85003428
  • GND: 4061777-4
  • NDL: 00573947
  • BnF: 11981845x
  • BNCF: 17838
  • NKC: ph1086049
  • BNE: XX4576624
  • J9U: 987007293933105171
  • LNB: 000117519