Dobrica Ćosić

Dobrosav Dobrica Ćosić Добрица Ћосић
1. Predsednik Savezne Republike Jugoslavije
Na dužnosti 15. jun 1992. – 1. jun 1993.
Predsjednik vlade	Aleksandar Mitrović Milan Panić Radoje Kontić
Prethodnik	položaj ustanovljen
Nasljednik	Zoran Lilić
15. Generalni sekretar Pokreta nesvrstanih
Na dužnosti 15. jun 1992. – 7. septembar 1992.
Prethodnik	Branko Kostić
Nasljednik	Suharto
Rođen/a	(1921-12-29)29. 12. 1921. Velika Drenova, Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca (danas Srbija)
Umro/la	18. 5. 2014. (dob: 92)
Državljanstvo	srbijansko

Dobrosav - Dobrica Ćosić (Velika Drenova, 29. 12. 1921. - Beograd, 18. 5. 2014) bio je srpski književnik, akademik i nacionalistički političar koji je od 1992. do 1993. godine bio prvi predsjednik Savezne Republike Jugoslavije.^[1]

U mladosti je bio komunist, a u drugom svjetskom ratu se borio u partizanima što je kasnije bila inspiracija za njegov književni opus. Od kraja 1960-ih se počinje suprotstavljati Titovoj politici, prije svega nezadovoljan ustavnim preuređenjem SFRJ, te postaje jedan od najpoznatijih političkih disidenata. Krajem 1980-ih je jedan od predvodnika i ideologa srpskog nacionalističkog pokreta u tadašnjoj Jugoslaviji, te pristaša Slobodana Miloševića, s kojim se razišao sredinom 1990-ih.

Ćosić se često navodi kao jedan od ideologa Velike Srbije.^[2][3][4][5] Poštovaoci ga nazivaju „ocem nacije“^[6], dok protivnici koriste taj izraz u ironičnom smislu.^[7][8][9]

Dela

• Daleko je sunce, (1951)
• Koreni, (1954)
• Deobe 1-3, (1961)
• Akcija, (1964)
• Bajka, (1965)
• Moć i strepnje, (1971)
• Vreme smrti 1-4, (1972-1979)
• Vreme zla - Grešnik, (1985)
• Vreme zla - Otpadnik, (1986)
• Vreme zla - Vernik, (1990)
• Vreme vlasti 1, (1996)
• Piščevi zapisi 1-4, (2001-2002)
• Srpsko pitanje 1-2, (2002-2003)
• Pisci moga veka, (2002)
• Seobe (2004)
• Prijatelji, (2005)
• Vreme vlasti 2, (2007)
• Piščevi zapisi 1993—1999, (2008)
• Piščevi zapisi 1999—2000: Vreme zmija, (2009)
• Srpsko pitanje u XX veku, (2009)
• Bosanski rat (2012)

Kontroverze

Planska preseljenja i etničko čišćenje

Srpski akademik Dobrica Ćosić je često kritikovan zbog zalaganja za planska preseljenja stanovništva početkom jugoslovenskih ratova:

Moguća su planska preseljenja i razmena stanovništva što je najteže, najbolnije, ali je i to bolje od života u mržnji i međusobnom ubijanju.^[10]

– Ćosić u Politici, 26.07.1991.

Čuveni francuski filozof i antropolog Edgar Moren je 1992. godine u pariškom Le Monde-u pisao otvoreno pismo Dobrici Ćosiću, predsedniku SR Jugoslavije, smatrajući ga jednim od najodgovornijih za "osvajanje životnog prostora i etničko čišćenje" tokom rata u Bosni i Hercegovini:

Požar koji preti da se proširi izvan Balkana već je doveo u pitanje evropsku građevinu. Ta Evropa koja želi da se gradi jeste Evropa koja otvara granice između naroda – to je Evropa koja bi se stvarala po uzoru na Bosnu i Hercegovinu koju ste uništili. Hoćete li da vas istorija pamti kao predsednika osvajača životnog prostora i etničkog čišćenja?^[11]

– Edgar Moren

Godinama nakon rata, 2010. godine, Ćosić tvrdi da izvršeno etničko čišćenje „može za budućnost da bude pozitivno“:

I pored lične tragedije mnogih ljudi, i pored toga što je ljudski razmišljati o multinacionalnim državama u kojima se tolerantno živi i sa više nacionalnih manjina, današnje stanje Srba posle etničkih čišćenja za budućnost može da bude pozitivno, jer je reka Drina prvi put postala srpska reka i što će vremenom deo Bosne možda ipak pripasti Srbiji.^[12]

– Ćosić u knjizi "Sećanja" Vladete Jerotića, 2010.

Stav o Albancima

Ćosić je u javnosti više puta istupao sa diskriminatorskim stavovima prema Albancima. Zbog navednog citata je protiv njega čak podnesena i prijava zbog širenja govora mržnje.

Taj socijalni, politički i moralni talog tribalnog, varvarskog Balkana, uzima za saveznika Ameriku i Evropsku uniju u borbi protiv najdemokratskijeg, najcivilizovanijeg, najprosvećenijeg balkanskog naroda - srpskog naroda.^[13]

– Dobrica Ćosić o Albancima

Velika Srbija

Ćosića neki optužuju za velikosrpsku ideologiju. Ćosić sam tvrdi da nikada nije priznavao avnojevske granice^[14], a u razdoblju SFRJ 1968. godine je pisao:

Svjedoci smo činjenice kako čak i medu srpskim narodom ponovo svijetli stari istorijski cilj i nacionalna ideja - ujedinjenje srpskog naroda u jednu državu.^[15]

Zbog te tvrdnje, Ćosic je bio isključen iz Centralnog komiteta.^[16] U srpnju 1989. godine on je govorio da bi se veliki dijelovi Hrvatske morali "vratiti" Srbiji.^[17] U vreme raspada SFRJ Ćosić je pisao o istorijskom cilju ujedinjenja svih Srba u jednu državu:

To je pitanje sloboda i prava bivstvovanja srpskog etnosa u celini svog duhovnog, kulturnog i istorijskog identiteta bez obzira na sadašnje republičke granice i konstituciju Jugoslavije. Ako se ta sloboda i to pravo ne uvažava, onda nije ostvaren istorijski cilj srpskog naroda – ujedinjenje svih Srba u jednoj državi (...).^[10]

2012. godine Ćosić u svojoj knjizi Bosanski rat o jedinstvenoj srpskoj državi piše sledeće:

Ako sam, dakle, do polovine 1991. i ja verovao u mogućnost zasnivanja državnog saveza srpskih zemalja, naime, globalnog referendumskog ujedinjenja teritorija koje naseljava srpska većina, razvoj događaja i naročito politika Evropske zajednice i Amerike prema rešenju "jugoslovenske krize" primorali su me da napustim ideju o državi kao savezu srpskih zemalja.^[18]

– Ćosić u knjizi Bosanski rat

Negiranje zločina i genocida

Ćosić tvrdi da su muslimani ubijali sami sebe prilikom masakra u ulici Vase Miskina, da bi optužili Srbe pred svetom:

Zločin u ulici Vase Miskina, kada su pobijeni ljudi i žene koji su čekali u redu za hleb, što je bila muslimanska inscenacija da se prekine Lisabonski sporazum i za to optuže Srbi, da bi se pred svetskom javnošću imao "moralan" i "pravedan" izgovor za vojnu intervenciju NATO-a protiv Srba u Bosni...^[19]

– Ćosić u knjizi Bosanski rat

Ćosić takođe tvrdi da su muslimani ponovo ubijali sami sebe prilikom masakra na Markalama, da bi opet "namestili" Srbima pred svetom:

Grozan događaj! Na sarajevskoj pijaci Markale minama iz minobacača ubijeno je šezdeset osam ljudi i stotinjak ranjeno. Naravno, optuženi su Srbi. Ako bi to bila istina, Karadžić, Mladić, Koljević, Krajišnik treba odmah da podnesu ostavke, Skupština Republike Srpske da osudi taj zločin i sve političke ustanove u SR Jugoslaviji moraju najoštrije da osude taj masakr civila... Moram da proverim ovu užasavajuću vest. Zovem prijatelja Gojka Đoga da čujem njegovo mišljenje jer on je prilično obavešten o zbivanjima u Bosni. "Ni govora o srpskom zločinu. To je muslimanska nameštaljka kao i ona pred pekarom, spremaju nam nešto opasno." Zovem Milorada Ekmečića jer on svaki događaj tumači znanjem i istorijom: "To varvarstvo nikako ne može biti srpsko. To je džihadsko. Samo se u islamskom svetom ratu tako svirepo za Alaha ubijaju i Alahovi vernici." To mi potvrđuje i Nikola Koljević, koji je rekao, čvrsto uveren, da je to muslimanski zločin. "Pred svaki pregovor oni serviraju po neki 'srpski zločin' i idu u Ženevu kao 'srpske žrtve'". General Mladić i svi sarajevski komandanti tvrde da srpski bacači nikako ne mogu da dobace do Markala.^[20]

– Ćosić u knjizi Bosanski rat

Dobrica Ćosić je takođe poznat po negiranju genocida u Srebrenici, utvrđenog sudskim presudama:

Srbofobski, nesavesni i nekim interesom motivisani političari "međunarodne zajednice" - Amerike, Evropske unije i islamskih zemalja, pomoću svojih medija srpske zločine oko Srebrenice proglasili su genocidom... Međutim, i po mom mišljenju, postoje razlozi da se u džihadsku, hašku i tekuću političko-propagandnu "istinu" o Srebrenici ozbiljno posumnja... u Potočarima i Srebrenici nije izvršen genocid nego težak, bestijalan zločin nad zarobljenim Muslimanima, koji se mora osuditi i krivci biti kažnjeni.^[21]

– Ćosić u knjizi Bosanski rat

Nasuprot masakra u Srebrenici, koji nije bio genocid, Ćosić navodi istinsko "genocidno zatiranje srpskog življa" koje se zbilo pre toga u okolini Srebrenice:

Pre masakra muslimanskih zarobljenika u Potočarima i okolini, polovinom jula 1995. godine, iz "zaštićene zone" Srebrenice muslimanska vojska pod komandom Nasera Orića ubila je na najsvirepiji način 3.262 srpskih žitelja i popalila i opljačkala više od osamdeset podrinjskih sela. U ovom genocidnom zatiranju srpskog življa učestvovala je i masa muslimanskih civila, seljaka. Bio je to 1992. godine pravi masovni pokret Muslimana za ubijanje Srba... Muslimanski seljaci u većini nisu ubijali Srbe oružjem nego sekirama, vilama, pajserima, motkama...^[22]

– Ćosić u knjizi Bosanski rat

Mnogi od navedenih Ćosićevih argumenata su inače klasična tačka nacionalističke propagande.

Izvori

Vanjske veze

• Dobrica Ćosić, kobni Otac nacije (kritička biografija)
• „Ćosićev odbor iz osamdesetih godina zaslužan za pobedu nad Miloševićem“ Arhivirano 2007-09-27 na Wayback Machine-u na sajtu „Medija klub“
• Boris Tadić: Ja i Čika Dobrica Arhivirano 2009-04-18 na Wayback Machine-u, tekst na sajtu „Kurira“
• Bez starca nema udarca („Kurir“, 11. maj 2008.) Arhivirano 2010-03-05 na Wayback Machine-u
• Govor mržnje u Srbiji (YUCOM-ova kolekcija Ćosićevih citata)
• Citati iz Ćosićeve knjige Bosanski rat Arhivirano 2012-04-13 na Wayback Machine-u