Danilo Nikolić

Danilo Nikolić (Split, 2. februar 1926 – Beograd, 6. februar 2016), književnik i novinar, bio je jedan od najznačajnijih srpskih pripovedača i romanopisaca. Sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.

Biografija

Danilo Nikolić je rođen u Splitu 1926. godine, od oca Spasoja, iz Nikšića, službenika Banske uprave Kraljevine Jugoslavije u Splitu, i majke Krstine, iz Zelenike u Boki Kotorskoj. Detinjstvo i ranu mladost proveo je u Metohiji. Prva dva razreda osnovne škole završio je u Vitomirici, ostale i gimnaziju u Peći, a Pravni fakultet u Beogradu. Tokom studija osvojio je nekoliko nagrada za priču i nakon diplomiranja se zaposlio kao novinar u Radio Beogradu, gde je proveo radni vek na raznim dužnostima – saradnika, novinara, urednika, dramaturga. U penziju je otišao sa mesta urednika u Dramskom programu.

Dobitnik je brojnih književnih nagrada i priznanja za svoje zbirke priča i romane. Dva romana – „Kraljica zabave“ i „Jesenja svila“ – objavljena su u kolekcijama „Biseri svetske književnosti“ i „Romani XX veka“; prvi u tiražu od 50.000 primeraka, drugi 100.000; a „Crta za sabiranje“ u ediciji „Premijera“ u tiražu od 10.000 primeraka. Napisao je i nekoliko knjiga za decu, radiodramskih i televizijskih tekstova, od kojih su neki takođe nagrađeni. Kritički tekstovi o njegovim knjigama dosežu broj od oko 300 bibliografskih jedinica.

Pripovetke Danila Nikolića prevedene su na engleski, ruski, litvanski, mađarski, makedonski, češki, slovenački, rumunski, nemački i kineski jezik. Zastupljen je u gotovo svim antologijama i zbornicima srpske priče XX veka.

Bio je član Udruženja književnika Srbije i Srpskog književnog društva. Za života je spadao u najčitanije pisce svoje generacije, o čemu su bibliotekari svedočili ovako: „Uvek se sa zanimanjem traži nova knjiga Danila Nikolića – ’tihog koračnika prema Nobelu’ (kako ga neki nazivaju).“

Dela

Zbirke pripovedaka

• „MALE PORUKE“ („Omladina“, Beograd, 1957)
• „POVRATAK U METOHIJU“ („Slovo ljubve“, Beograd, 1973)
• „SPISAK GREŠAKA“ („Slovo ljubve“, Beograd, 1976)
• „SPISAK ZASLUGA“ (Srpska književna zadruga, Beograd, 1981)
• „PROVETRAVANJE VLADARA“ (SKZ, Beograd, 1984)
• „ULAZAK U SVET“ (I izdanje „Književna zajednica Borisav Stanković“, Vranje, 1997; II izdanje „Nolit“, Beograd/Grafopromet, Ruma“, 2000)

Izabrane pripovetke

• „POVRATAK U METOHIJU“ („Jedinstvo/SKZ“, Priština – Beograd, 1991)
• „PROVETRAVANJE VLADARA“ („Prosveta“, Niš, 1997)
• „ULAZAK U SVET“ (Narodna knjiga/Alfa“, Beograd, 2006)
• „HRONIKA METOHIJSKE VAROŠI PEĆ“ („Panorama“, Priština - Beograd, 2006.)
• „PRIČE IZ MOJIH ROMANA“, („Agora“, Zrenjanin, 2008)
• „SPISAK ZVANICA“ („Književna zajednica SNV“, Podgorica, 2010)
• „DRUGO ODELO“ („Veljkovi dani i Gradska biblioteka ’Karlo Bijelicki’“, Sombor, 2010)
• „JEDNA UPORNA USPOMENA“ („Vukotić Madia“, Beograd, 2014)

Romani

• „VLASNICI BIVŠE SREĆE“ („Narodna knjiga“, 1989, Beograd; II izdanje „Nolit“, 2000; III izdanje „Politika/Narodna knjiga“ 2005)
• „KRALJICA ZABAVE“ („Nolit“, Beograd, 1995; II izdanje „Nolit“ 1996; III izdanje „Narodna knjiga“ 2002; IV izdanje „Politika/Narodna knjiga“, 2004)
• „FAJRONT U GRGETEGU“ („Nolit“, Beograd, 1998; II, III i IV izdanje „Nolit“, 1999; V izdanje „Narodna knjiga“, 2002)
• „FOTOKERAMIKA GOSPODINA CEBALOVIĆA“ („Filip Višnjić“, Beograd, 2000)
• „JESENJA SVILA“ („Narodna knjiga“, Beograd, 2001; II izdanje „Narodna knjiga“, 2002; III izdanje „Večernje novosti“, 2003)
• „MELIHAT IZ GLOG“ („Narodna knjiga“, Beograd, 2005)
• „KOREKTOR“ („Zavod za udžbenike“, Beograd, 2009)
• „SPISAK BUDUĆIH POKOJNIKA“ (SKZ, Beograd, 2012)

Memoarska proza

• „VELIKA PRAZNA REKA“ („Narodna knjiga“, Beograd, 2003)
• „PRAH ZA POZLATU“ („Narodna knjiga“, Beograd, 2005)
• „CRTA ZA SABIRANJE“ ( Politika/Narodna knjiga, Beograd, 2006)
• "DANI BEZ STEVANA" (RTS, Beograd, 2016)

Zbirke priča za decu

• „PUT ZA PRIJATELJE“ („Mlado pokolenje“, Beograd, 1966)
• „ONI SU VOLELI SRNE“ (SKZ, Beograd, 1979)
• „NEKO SAT, A NEKO BUDILNIK“ (BIGZ, Beograd, 1979)
• „DIVLJAK U MRAČNOJ ŠUMI“ („Nolit, Beograd/Srpska knjiga, Ruma“, 2001)
• „NAJBOLJI DEDA NA SVETU“ („Prosveta“, Niš, 2004)

Antologija

• „POSLEDNJE PRIČE NAPISANE RUKOM“ („Književna omladina Srbije“, Beograd, 1995)

Pozorišna dela

• „ZABUNE“ (po noveli „Spisak grešaka“), monodrama, Beogradsko dramsko pozorište, 1978, režija Dejan Mijač, igrao Miodrag Popović Deba
• „VLASNIK BIVŠE SREĆE“ (po romanu „Vlasnici bivše sreće“), drama, Narodno pozorište Priština, 1995, režija Borislav Grigorović

Dela izvedena na TV

• „SUĐENJE FLOBERU“, dokumentarna TV drama, režija Arsa Jovanović, TV Beograd, 1971.
• CIKLUS „NAŠE PRIČE“ – Danilo Nikolić, režija Dragoslav Lazić, TV Beograd, 1980.
• „Deset najlepših dana“ (priča Marsenići), igra Predrag Tasovac
• „Dnevnik Nevene Nikač“, igra Maja Dimitrijević
• „Drugo odelo“, igra Dragan Zarić
• „Poslednja vožnja“, igra Ratko Sarić
• „Telegram“, igraju Lepomir Ivković i Dušan Antonijević
• „JEDNO OBIČNO POPODNE“, televizijska igra, TV Beograd

Radio-drame za decu

• „SVEMOGUĆI ČEKIĆ“
• „VELIKI ORKESTAR“
• „IZGUBLJENI REP“
• „ZVEZDANA KIŠA ZA JEDNOG MIŠA“
• „SVEČANOST NA DUNAVU“

Nagrade i priznanja

• Nagrada „Lazar Vučković“ za pripovetku „Ulazak u svet“, Priština, 1988.
• Povelja za jedan od najboljih romana decenije 1981-1991 za roman „Vlasnici bivše sreće“, Beograd, 1991.
• Nolitova nagrada za roman „Kraljica zabave“, Beograd, 1995.
• Nagrada „Bora Stanković“ za roman „Kraljica zabave“, Vranje, 1996.
• Nagrada „Branko Ćopić“ za roman „Kraljica zabave“, Beograd, 1996.
• Andrićeva nagrada za zbirku priča „Ulazak u svet“, Beograd, 1998.
• NIN-ova nagrada kritike za roman „Fajront u Grgetegu“, Beograd, 1999.
• Zlatni best-seller za roman „Fajront u Grgetegu“, Beograd, 1999.
• Nagrada „Meša Selimović“ za roman „Jesenja svila“, Beograd, 2002.
• Hit-liber za roman „Jesenja svila“, Beograd, 2002.
• Zlatni krst kneza Lazara za ukupno književno delo, Gračanica, 2004.
• Zlatni hit-liber za roman „Melihat iz Glog“, Beograd, 2005.
• Nagrada „Stevan Pešić“ za prozu, Novi Sad/Kovilj, 2007.
• Nagrada „Veljkova golubica“ za celokupno pripovedačko delo od izuzetne umetničke vrednosti ostvareno na srpskom jeziku, Sombor, 2009.

Literatura

• Stevan Raičković, „Odjeci naizgled utišanih nemira“ („Male poruke“), Književne novine, 1957.
• Predrag Protić, „Danilo Nikolić – Male poruke“, „Život“, Sarajevo, 1957.
• Pavle Zorić, recenzija za knjigu „Povratak u Metohiju“, 1973.
• Dušan Puvačić, Danilo Nikolić – „Povratak u Metohiju“, NIN, 1973.
• Milutin Srećković, „Greške u koracima“, („Spisak grešaka“), Borba, 1977.
• Predrag Protić, „Pripovedni krug Danila Nikolića“ („Spisak grešaka“), „Savremenik“, 1977.
• Čedomir Mirković, „Sažet izraz, interesovanje za moralna iskušenja, nepatetičnost“, pogovor knjizi „Spisak zasluga“, SKZ, Beograd, 1981.
• Radosav Stojanović, „Sudbine sa metohijskog raspuća“, prikaz knjige „Vlasnici bivše sreće“, Jedinstvo, Priština, 18-19. IX 1989, 16;
• Dragan M. Jeremić, esej „Pripovedačka umetnost Danila Nikolića“ (1985); „Književne novine“ – iz zaostavštine (1987); pogovor knjizi „Povratak u Metohiju“, izbor, Jedinstvo/SKZ, Priština – Beograd, 1991.
• Milutin Srećković, o „Vlasnicima bivše sreće“, Politika, 1990.
• Mihajlo Pantić, knjiga eseja i kritika „Aleksandrijski sindrom 2“, SKZ, Beograd, 1994.
• Milan Radulović, „Tradicijska duhovnost u postmodernoj formi“, knjiga „Obnova tradicije“, „Apostrof“, 1994.
• Milutin Srećković, „Pripovedačev roman“, „Naš trag“ br. 12, 1997.
• Vasa Pavković, „Kraljica zabave“, knjiga „Kritički tekstovi“, Prosveta, 1997.
• Aleksandar Jerkov, „Danilo Nikolić: Ninova nagrada za roman godine“, „Vreme“, br. 431, 1999.
• Radivoje Mikić „Priča i oblik – pogled na romane Danila Nikolića“, Književni portret Danila Nikolića, Zbornik Savremena srpska proza br. 12, Trstenik, 2000.
• Marko Nedić, „Tačke prepoznavanja u prozi Danila Nikolića“, Zbornik Savremena srpska proza, Trstenik, 2000.
• Radovan Beli Marković, „Danilo“, Zbornik Savremena srpska proza, Trstenik, 2000.
• Radivoje Mikić, „Priča o svetlu ljubavi i mraku duše“, pogovor za knjigu „Foto-keramika gospodina Cebalovića“, 2000.
• Adrijana Marčetić, „Poslednji romantičar“ (o romanu „Jesenja svila“), NIN, 10. januar 2002.
• Marko Nedić, zbirka ogleda „Osnova i priča“, Filip Višnjić, 2002.
• Tihomir Brajović, „Ne ljubav, nego vapaj“ (o „Jesenjoj svili“), 2002.
• Mihailo Pantić, „Osmehnuti nihilizam“, knjiga eseja i kritika „Aleksandrijski sindrom 4“, Prosveta, 2003.
• Radivoje Mikić, „Stvari koje su prošle“ - predgovor romanu „Vlasnici bivše sreće“, Politika/Narodna knjiga, 2005.
• Radivoje Mikić, ogledi „Priča i značenje“ (o „Fajrontu u Grgetegu“), Filip Višnjić, 2005.
• Miloš Đorđević, knjiga „Književne utopije Danila Nikolića“, „Agora“, Zrenjanin, 2010.
• Marko Nedić, „Pripovedač Danilo Nikolić“, „Veljkovi dani 2010 – zbornik saopštenja“, Sombor, 2011.
• Milo Lompar, „O majstoru pripovedaču“, „Veljkovi dani 2010. – zbornik saopštenja“, Sombor, 2011.
• Miladin Raspopović, knjiga „Pripovedna poetika Danila Nikolića“, „Jasen“, 2013.
• Sena Mihailović, „Narativnost romana „Vlasnici bivše sreće“ Danila Nikolića“, Zbornik radova „Savremena proučavanja jezika i književnosti“, Kragujevac, 2014.
• Sena Mihailović Milošević, „Odnos fikcije i istine u prozi Danila Nikolića“, tematski zbornik „Tradicija, promene, istorijsko nasleđe, pitanja državnosti i nacionalnog identiteta na Kosovu i Metohiji“, Institut za srpsku kulturu, Priština – Leposavić, 2014.
• Jelena Bulajić, doktorska disertacija „Poetika romana Danila Nikolića“, 2014.

Vanjske veze

• [1]
• [2]
• [3]
• [4]
• [5]
• Danilo Nikolić: Ninova nagrada za roman godine Arhivirano 2007-08-13 na Wayback Machine-u
• Slobodan Kostić, Fajront u Grgetegu Arhivirano 2007-06-11 na Wayback Machine-u
• DANILO NIKOLIĆ: "JESENjA SVILA" Arhivirano 2004-11-15 na Wayback Machine-u