Ryfampicyna
| |||||||||
| |||||||||
Ogólne informacje | |||||||||
Wzór sumaryczny | C43H58N4O12 | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Masa molowa | 822,94 g/mol | ||||||||
Identyfikacja | |||||||||
Numer CAS | 13292-46-1 | ||||||||
PubChem | 5381226 | ||||||||
DrugBank | DB01045 01045, DB01045 | ||||||||
| |||||||||
Klasyfikacja medyczna | |||||||||
ATC | D06AX15 J04AB02 J04BA50 J04BA51 | ||||||||
| |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
|
Ryfampicyna, rifampicyna (INN: rifampicin; skrót: RMP; ATC: J04 AB02) – półsyntetyczny antybiotyk ansamycynowy o działaniu bakteriobójczym, stosowany w leczeniu zakażeń wrażliwymi drobnoustrojami, w tym: prątkiem gruźlicy i prątkiem trądu.
Mechanizm działania
Mechanizm działania rifampicyny polega na blokowaniu bakteryjnej polimerazy RNA poprzez trwałe wiązanie się z jej podjednostką β i uniemożliwianie wybiórczo utworzenie pierwszego wiązania fosfodiestrowego. Zablokowanie tego enzymu uniemożliwia syntetyzowanie bakteryjnego RNA i w konsekwencji wstrzymuje syntezę białek, replikację DNA i podział komórki.
Wskazania
Leczenie:
- gruźlicy (lek pierwszego rzutu)
- trądu
- zakażeń gronkowcem metycylinoopornym
- bakteryjnego zapalenia wsierdzia opornymi szczepami Staphylococcus epidermidis (w skojarzeniu z wankomycyną)
- legionellozy (w skojarzeniu z erytromycyną)
- zapalenie szpiku i kości
- nosicielstwa dwoinki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i Haemophilus influenzae typu b.
Lek może być podawany doustnie lub dożylnie. Cząsteczka jest silnie lipofilna dzięki czemu jest dobrze wchłaniana i wolno eliminowana z organizmu. Czas połowicznej eliminacji wynosi ok. 16 godzin. Dobrze przenika do tkanek: penetruje do wnętrza zastawek serca i leukocytów. W stanie zapalnym przekracza barierę krew-mózg. Wykazuje synergizm z aminoglikozydami.
Spektrum działania
Rifampicyna wykazuje aktywność bakteriobójczą wobec:
- paciorkowców (np. wobec paciorkowca ropotwórczego, paciorkowca zapalenia płuc i paciorkowca kałowego)
- meningokoków
- dwoinki rzeżączki
- gronkowca złocistego
- prątka gruźlicy
- prątka trądu
Przeciwwskazania
- ciężka niewydolność wątroby/żółtaczka
- nadwrażliwość na lek i leki pokrewne
- porfiria
- ostrożnie: u alkoholików i w niewydolności nerek
Działania niepożądane
Często spotykane niepożądane efekty stosowania rifampicyny obejmują: gorączkę, zaburzenia żołądkowo-jelitowe i wysypkę.
Rifampicyna może upośledzić czynność wątroby, prowadząc do żółtaczki.
Płyny ustrojowe – łzy, mocz i nasienie – mogą zabarwić się na pomarańczowo.
Interakcje lekowe
Rifampicyna zwiększa aktywność cytochromu P450, co prowadzi do szybszego metabolizmu niektórych leków i, co za tym idzie, skrócenia i osłabienia ich działania, np. zmniejsza skuteczność tabletek antykoncepcyjnych.
Dawkowanie
Ściśle według wskazań lekarza. Wymagane wykonywanie badań czynności wątroby i obrazu krwi.
Preparaty handlowe
Preparaty handlowe dostępne w Polsce:
- Rifampicin
- Rifamazid (preparat złożony z izoniazydem)
Bibliografia
- Ryfampicyna, [w:] Indeks Leków MP, opis substancji, Medycyna Praktyczna [dostęp 2020-04-22] .
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.
- p
- d
- e
- p
- d
- e
D06A – Antybiotyki do stosowania zewnętrznego |
| ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
D06B – Chemioterapeutyki do stosowania zewnętrznego |
|
- p
- d
- e
J04A – Leki stosowane w leczeniu gruźlicy |
| ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
J04B – Leki stosowane w leczeniu trądu |
|
- Britannica: science/rifampin
- Catalana: 0139578