Teeli

Teeli {{{rusça_adı}}} Тээли
Bayrak Arma
Milli Marş: Men Tuva men (yeni-2011'den itibaren)
Konum
Tuva Cumhuriyeti
Yönetim
Ülke:	Rusya
Federâl Bölge:	Tuva Cumhuriyeti
Ekonomik Bölge:	Sibirya Ekonomik Bölgesi
Genel bilgiler
Nüfus:	12.453 (06/2010)[1]
Diğer bilgiler
Dili:	Tuva Türkçesi
Kodu:	39442
Resmî İnternet sayfası:	http://baitaiga.ru

Teeli — Tıva Cumhuriyetinde Bay-Tayga Bölgesi'nin veya ilçesinin merkezi olan bir yerleşim birimidir. Teeli denilen yerleşim birimi 4 köyü de içine almaktadır: Orta Teeli köyü, Hemçik köyü, Sovhoz, Nayıral (Dostluk).

Nüfus

Toplam Nüfus — 3,8 bin. kişi (2003).

Tarihi

Eski Çağlarda günümüz Teeli ve dolaylarında "Tieli" (Tiele) adında bir Türk kabilesi bulunmaktadır. Ayrıca "Dinlin" adında aşına soyundan gelen Göktürklerin atası olan Türk budunu (ulusu) da Altay, Orhun, Sayan dağları arasında yaşamaktaydı. 7. yüzyıldaki Çin kaynakları Çin'in kuzeyindeki "Ti" diye adlandırdıkları Türk toplumunu börü (bozkurt) olarak tanımlamaktadır. Tabgaç ülkesinde "kurt dağları, "kurt akarsuları" "kurt dağı"na ait bir sunak vardı. Ünlü Tabgaç hakanı "Taiwu"nun takma adı Fo-li (Fu-li) yani böri (bozkurt, ak kurt) idi.^[3] Kaynaklarda Teeli adlı Türk topluluğu, Tieli, Tiele, Dinlin ve Töles şekillerinde de geçmektedir. Mesela Uygur Kağanlığı devrine ait Bayan Çor Sine usu Abidesinde Tölesler en değerli gelen Türk kabilesi olarak belirtilir.^[4]

Literatürde Geçtiği Yerler

Kaynaklarda Hun urugu (grubu) olarak Tali adlı bir boydan söz edilir. Ayrıca Ahmet Haldun Terzioğlu'nun roman tarzında yazmış olduğu Büyük Hun Devleti'ni kuran Türk Hakanı Teoman Han adlı eserde Tuvu bey, Tali Obası adları geçmektedir.^[5]

Coğrafi durumu

Teeli yerleşim yeri Ak-Dovurak'a 40 km olup baş-hoorayKızıl'a 349 km aralıkta yer almaktadır.

Kaynakça

Dış bağlantılar

• Teeli eski öğretmen ve öğrencileri/ nostaljik17 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Teeli Dağ yolu boyunca tarihi petroglifler kalıntılar
• Teeli ve öteki Bay-Tayga İli yerleşimleri22 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Teeli hakkında coğrafik ve turizm bilgileri^{[ölü/kırık bağlantı]}
• Teeli yakınlarındaki Şivilig turizm merkezi
• Bay-Tayga İli Kalkınma Programı5 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• "Şivilig & Bay-Tayga" Бай-Тайга, Тыва Festival etkinliği 2 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20111221102006/http://www.sibiryakitapcisi.tr.gg/ arşivlendi. Бай-тайгинский говор в системе диалектов тувинского языка [Tuva Türkçesinin şive sisteminde Bay-Tayga'nın yerli konuşma şekli / The vernacular of Bay-Tayga in the dialect system of the Tuvan language ]

Asya coğrafyası ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.