1980'de Türkiye

1999'da Türkiye

1980'ler

◀ | 1980 | 1981 | 1982 | 1983 | 1984 | 1985 | 1986 | 1987 | 1988 | 1989 | ▶

Bu sayfada, 1980 yılında Türkiye'de görevdeki siyasi kurumlar ve kişiler, yaşanan olaylar, doğan ve ölen kişiler yer alır.^[1]

Meclis

• TBMM 16. dönem (12 Eylül'e kadar)

Görevdekiler

• Cumhurbaşkanı

• Fahri Korutürk (6 Nisan'a kadar)
• İhsan Sabri Çağlayangil (vekaleten, 6 Nisan – 12 Eylül)
• Kenan Evren (12 Eylül'den itibaren)

• Başbakan

• Süleyman Demirel (12 Eylül'e kadar)
• Bülent Ulusu (20 Eylül'den itibaren)

• Anamuhalefet lideri

• Bülent Ecevit (12 Eylül'e kadar)

İktidar partisi ve ana muhalefet

• İktidar partisi

• Adalet Partisi (AP) (12 Eylül'e kadar)

• Ana muhalefet

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) (12 Eylül'e kadar)

Kabine

• 43. Türkiye Hükûmeti
• 44. Türkiye Hükûmeti

Olaylar

Ocak

• 2 Ocak - Komutanlar, artan terörle ilgili kabineye bir uyarı mektubu verdi.
• 22 Ocak - Tariş olayları: İzmir'de polis, grev kapsamında çalıştıkları fabrikayı işgal eden Tariş işçileriyle çatıştı. 17'si polis 21 kişi yaralandı.
• 23 Ocak - İzmir'de polisin Tariş fabrikası müdahalesini protesto eden öğrenciler İzmir-Manisa yolunu kapatınca büyük çatışmalar yaşandı. 20'si polis, 1'i jandarma, 35 kişi yaralandı. Ege Üniversitesi süresiz tatil edildi.
• 24 Ocak - 24 Ocak Kararları açıklandı.
• 30 Ocak - Erzurum'da hava sıcaklığı -38 derece olarak ölçüldü.

Şubat

• 2 Şubat - DİSK genel grev kararı aldı.
• 7 Şubat - Art arda gelen zamlarla Anadol 550 bin, Murat 626 bin liraya çıktı.
• 10 Şubat - İzmir'de 3 gündür devam eden olaylar sokak aralarına yayıldı. Göğüs göğüse çarpışmalar yaşandı. İzmir-Çanakkale karayolu 4 saat ulaşıma kapandı.
• 12 Şubat - İzmir'de olaylar batı yakasından sonra doğu yakasına da sıçradı. Bir vapur kaçırma girişimi ve cami işgali yaşandı.
• 14 Şubat - Tariş olayları: İzmir'de polis Tariş'e girdi. 500 direnişçiyi göz altına aldı.

Mart

• 22 Mart - 1980 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi: 22 Mart'tan 12 Eylül'e kadar sonuç alınamadan devam eden seçim süreci askeri müdahaleyi hızlandırdı.
• 28 Mart - Kayseri'nin Develi ilçesine bağlı Ayvazhacı köyünde toprak kayması nedeniyle 60 kişi öldü.

Nisan

• 6 Nisan - Fahri Korutürk'ün cumhurbaşkanlığı görev süresi bitti.
• 11 Nisan - TRT İstanbul Radyosu Kültür Yayınları prodüktörü ve yazar Ümit Kaftancıoğlu İstanbul'da kendilerine "Müslüman Kardeşler Birliği" adı veren bir sağ grup tarafından öldürüldü.
• 18 Nisan - Türkiye nükleer silahların yayılmasını önleme anlaşmasını imzaladı.

Mayıs

• 25 Mayıs – Trabzonspor şampiyonluğu kazandı
• 27 Mayıs - MHP Genelbaşkan Yardımcısı, eski Gümrük ve Tekel Bakanı Gün Sazak evinin önünde iki kişi tarafından açılan ateş sonucu öldürüldü.
• 30 Mayıs - 4 Temmuz - Çorum Olayları

Haziran

• 25 Haziran - MHP Gaziosmanpaşa İlçe Başkanı Ali Rıza Altınok, eşi Fahriye Altınok ve 16 yaşındaki kızı Nilgün Altınok evlerinde Gaziosmanpaşa Katliamı olarak anılan olayda Solcu militanlarca katledildi.

Temmuz

• 1 Temmuz - Türkiye, Avrupa Topluluğu ile bir ortaklık anlaşması imzaladı.
• 5 - 10 Temmuz - Çorum'da Alevi ve Sünni vatandaşlar çatıştı. 25 kişi hayatının kaybetti.
• 11 Temmuz - Ordu’nun Fatsa ilçesine yüzlerce asker ve polis “nokta operasyonu” düzenledi, sokağa çıkma yasağı ilan edildi ve bütün evler arandı. Sol görüşlü bağımsız Belediye Başkanı Fikri Sönmez de dahil olmak üzere 300 kişi gözaltına alındı. İçişleri Bakanı, Başkan Sönmez'i görevden aldı.
• 19 Temmuz - Nihat Erim suikastı: 12 Mart 1971 muhtırası dönemi başbakanı Nihat Erim, İstanbul Dragos'taki evinin önünde Gün Sazak'ın öldürülmesinin intikamını aldıklarını iddia eden solcu militanlar tarafından öldürüldü.
• 22 Temmuz - DİSK eski Genel Başkanı, Maden-İş Sendikası Başkanı Kemal Türkler evinin önünde bindiği otomobilin içinde 5 sağcı militan tarafından Nihat Erim'e misilleme olarak öldürüldü. Cinayeti "Türk Müslüman İntikamcılar Birliği" isimli bir grup üstlendi.

Ağustos

• 1 Ağustos - Atina Büyükelçiliği'nde görevli ateşe Galip Özmen, ASALA teröristleri tarafından öldürüldü.
• 5 Ağustos - Ali Özgentürk'ün Hazal filmi, Franda'daki bir festivalde en iyi film seçildi.
• 6 Ağustos - Ermeni teröristler Lyon'daki Türk Konsolosluğu'na saldırdı.

Eylül

• 6 Eylül - Kudüs Mitingi: İsrail'in Kudüs'ü başkent ilan etmesi nedeniyle Konya'da gerçekleşen mitingde olaylar çıktı.
• 12 Eylül - 12 Eylül Darbesi: Türk Silahlı Kuvvetleri ülkedeki istikrarsızlıktan dolayı yönetime el koydu. Siyasal partiler, sivil toplum örgütleri ve dernekler kapatıldı; parti başkanları ve aydınlarla birlikte çok sayıda mesleki ve siyasal örgüt yöneticisi tutuklandı.
• 14 Eylül - Ülkedeki tüm grevler MGK tarafından kaldırıldı.
• 20 Eylül - Orgeneral Kenan Evren, Bülent Ulusu’yu hükûmeti kurmakla görevlendirdi. Ulusu kabinesini ertesi gün açıkladı.

Ekim

• 8 Ekim - Kurtuluş örgütü lise kanadı Dev-Lis üyesi sol görüşlü terörist Necdet Adalı idam edildi.
• 11 Ekim – Genel Nüfus Sayımı yapıldı. Nüfus 44.736.947 olarak açıklandı.
• 13 Ekim - THY'nin Diyarbakır uçağı kaçırıldı. Radikal dinci hava korsanları, Diyarbakır'a indirilen uçakta yakalandı.
• 15 Ekim - MSP genel başkanı Erbakan ve 21 partili, laik cumhuriyet ilkelerine aykırı hareket ettikleri gerekçesiyle tutuklandı.
• 27 Ekim - Yeni anayasa için çalışmalar başladı.
• 30 Ekim - Bülent Ecevit darbe sırasındaki pasifliği nedeniyle CHP'den istifa etti .

Kasım

• 11 KAsım - Cumhuriyet Gazetesi kapatıldı.
• 24 Kasım - Ankara'nın Donacıobası köyünde bir düğünde patlayan tüpgaz, 80 kişinin ölümüne yol açtı.

Aralık

Tarihi bilinmeyenler

• Banker Skandalından dolayı Hükûmet piyasalara müdahale etme gereği duymuştur.

Ölümler

Ocak

Şubat

• 2 Şubat - Zekeriya Önge, 12 Eylül öncesi yaşanan olaylarda öldürülen er

Mart

• 3 Mart - Tayfur Sökmen (d. 1892), Hatay Devleti'nin ilk ve tek devlet başkanı
• 11 Mart - Zekeriya Sertel, gazeteci

Nisan

• 11 Nisan – Ümit Kaftancıoğlu (d. 1935), TV yapımcısı (suikast)
• 18 Nisan - Suut Kemal Yetkin, yazar

Mayıs

• 18 Mayıs - Gündüz Kılıç (d. 1918), futbol antrenörü
• 27 Mayıs - Gün Sazak, MHP'li eski bakan

Haziran

• 21 Haziran
  • Feridun Cemal Erkin (d. 1899), diplomat ve siyasetçi
  • Ahmet Muhip Dranas, şair

Temmuz

• 19 Temmuz - Nihat Erim (d. 1912), eski başbakan (suikast)
• 22 Temmuz - Kemal Türkler (d. 1926), sendika lideri (suikast)
• 27 Haziran - Ahmet Muhip Dıranas (d. 1909), şair ve yazar

Ağustos

Eylül

Ekim

• 7 Ekim - Mustafa Pehlivanoğlu, 12 Eylül Darbesi'nden sonra idam edilen ilk sağ görüşlü terörist (d. 1958)
• 8 Ekim - Necdet Adalı, 12 Eylül Askerî Müdahalesi'nden sonra idam edilen ilk sol görüşlü terörist (d. 1958)

Kasım

• 13 Kasım - Mehmet Zahid Kotku, din alimi (d. 1897)
• 20 Kasım - Turhan Kapanlı, siyasetçi (d. 1916)
• 30 Kasım – Orhan Eyüpoğlu, siyasetçi (d. 1918)

Aralık

• 13 Aralık - Erdal Eren, sol görüşlü terörist

Tarihi bilinmeyenler

• Mustafa Nihat Özön, yazar

Ayrıca bakınız

• 1979-80 Türkiye 1. Futbol Ligi
• 1979-80 Türkiye Basketbol Ligi
• 1980 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Türkiye
• 1980 yapımı Türk filmleri
• 1980 Sedat Simavi Ödülleri
• 17. Altın Portakal Film Festivali

Kaynaklar