Walt Disney

Walt Disney

Walt Disney (1946)
Prawdziwe imię i nazwisko	Walter Elias Disney
Data i miejsce urodzenia	5 grudnia 1901 Chicago
Data i miejsce śmierci	15 grudnia 1966 Los Angeles
Zawód	animator, producent filmowy, aktor głosowy
Współmałżonek	Lillian Marie Bounds
Lata aktywności	1921–1966
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Walter Elias Disney (ur. 5 grudnia 1901 w Chicago, zm. 15 grudnia 1966 w Los Angeles) – amerykański animator, aktor głosowy, producent filmowy, przedsiębiorca, wizjoner i filantrop. Jeden z największych twórców przemysłu rozrywkowego w historii.

Wraz z bratem, Royem Oliverem Disneyem, założył przedsiębiorstwo Walt Disney Productions, później znane pod nazwą The Walt Disney Company, które pozostaje drugą co do wielkości korporację mediową świata. Jest twórcą postaci, takich jak Myszka Miki (pod którą Disney początkowo sam podkładał głos), pies Pluto czy Kaczor Donald. W 1955 założył pierwszy park rozrywki Disneyland.

W trakcie kariery otrzymał 26 Oscarów (w tym cztery honorowe) i 46 nominacji, przodując tym samym we wszystkich hollywoodzkich zestawieniach zwycięzców tych najbardziej prestiżowych nagród filmowych świata. Jest także siedmiokrotnym zdobywcą Nagrody Emmy.

Życiorys

Rodzina i edukacja

Urodził się 5 grudnia 1901 w Chicago jako syn Eliasa Disneya (ur. 6 lutego 1859, zm. 13 września 1941) i Flory Call, którzy pobrali się w 1888 i zajmowali się uprawą farmy owocowej^[1]. Matka Disneya miała korzenie angielskie i niemieckie, a ojciec był potomkiem Jean-Christophe’s d’Isigny, francuskiego Normana, który przybył do Anglii wraz z Wilhelmem Zdobywcą w 1066, po czym zanglicyzował nazwisko na Disney oraz założył dwie wsie: Norton Disney w Lincolnshire i Disney pod Coventry; przodkowie Eliasa wyemigrowali do Kanady z Gowran (hrabstwo Kilkenny w Irlandii), on sam w 1834 przeniósł się do USA po utracie rodzinnej farmy^[2]. Walter otrzymał imiona po ojcu i jego bliskim przyjacielu, Walterze Parrze, kaznodziei kościoła świętego Pawła^[3]. Miał trzech starszych braci: Herberta (1888–), Raymonda (1889–) i Roya Olivera (1893–), oraz młodszą siostrę, Ruth Florę (ur. 1903)^[4]. W 1906 rodzina Disneya przeniosła się na farmę w pobliżu miasta Marceline w stanie Missouri, którą sprzedali w 1909, po czym w 1911 przeprowadzili się do Kansas City^[5]. Elias pracował przy budowie obiektów wystawy światowej World's Columbian Exposition w Chicago w 1893; międzynarodowe wydarzenie miało – według Erika Larsona – zainspirować Walta Disneya do stworzenia własnego animowanego świata^[6].

Był surowo wychowywany przez ojca, którego postrzegał jako patriarchalnego despotę hołdującego dyscyplinie, co wpłynęło na chłodne relacje między nimi również w nastoletnim i dorosłym życiu Disneya^[7]. Oprócz tego, odkąd skończył osiem lat, był zmuszany przez ojca do pracy na farmie, a za niezadowalające – zdaniem Eliosa – wyniki pracy był przez niego karany fizycznie^[8]. Po przeprowadzce do Kansas City pracował przy rozprowadzaniu gazet z przedsiębiorstwa kolprotującego prasę, które zakupił jego ojciec^[9]. W dzieciństwie pracował także jako dostarczyciel recept do miejscowej drogerii, a kiedy miał 17 lat, znalazł zatrudnienie jako obnośny sprzedawca w Międzystanowym Towarzystwie Informacyjnym Van Noyesa^[10]. Odkąd był dzieckiem, w chwilach wolnych rysował, najczęściej szkice zwierząt, które widywał na farmie^[9].

Uczęszczał do Benton School i udzielał się w szkolnym teatrze^[11]. W 1917 podjął naukę w McKinley High School w Chicago i uczęszczał na wieczorowe kursy w Chicagowskiej Akademii Sztuk Pięknych, a żeby opłacić zajęcia, podejmował dodatkowe prace np. w należącej do ojca wytwórni galaretek O-Zell Jelly, na poczcie i na stacji kolei nadziemnej^[12]. Kansas City Art School, lecz opuścił szkołę w wieku 16 lat, aby zostać ochotniczym kierowcą ambulansu w I wojnie światowej^[13]. W tym celu podał rok 1900 jako rok urodzenia. Do 1919 był członkiem American Red Cross Ambulance Force^[14]. W międzyczasie tworzył obrazowe historyjki i rozsyłał je do redakcji amerykańskich czasopism, jednak te odrzucały jego prace^[15]. Dorabiał, sprzedając własnoręcznie malowane hełmy wojskowe^[15].

Początki kariery

Po zakończeniu służby wojskowej odmówił ojcu dołączenia do jego firmy i w 1919 opuścił dom rodzinny, po czym – kierowany chęcią kontynuowania kariery artystycznej – wrócił do Kansas City^[16]. Tam odrzucono jego aplikację na stanowisku rysownika w czasopiśmie „Kansas City Star”, po czym przyjęto go do agencji reklamowej Pressman-Rubin, skąd jednak po zaledwie miesiącu zwolniono go z pracy w związku z „brakiem podstawowych umiejętności rysowania”^[17]. Następnie dorywczo pracował na poczcie^[18]. W 1920 we współpracy z Ubbe Iwerksem, który również został zwolniony ze studia Pressmen-Rubin, założył firmę Iwerks-Disney Commercial Artists^[19]. Wkrótce otrzymali pierwsze zlecenia, m.in. tworzyli rysunki dla Ala Cardera, wydawcy biuletynów związków zawodowych{odn|Eliot|1997|s=33}}. Po rozwiązaniu spółki po niespełna miesiącu działalności rozpoczął pracę jako rysownik w Towarzystwie Reklamy Filmowej w Kansas City (ang. Kansas City Film Ad Company)^[20]. W tym czasie dokształcał się w technice zdjęć poklatkowych i wkrótce samodzielnie stworzył swoje pierwsze filmy animowane^[21]. W maju 1922 stworzył dla sieci kinoteatrów w Kansas City swoją pierwszą jednominutówkę pod szyldem własnego przedsiębiorstwa „Laugh-O-Grams” (później przemianowanego na „Newman Laugh-O-Grams”), a na potrzeby projektu stworzył postać Profestora Whosisa^[22]. Wtedy też odszedł z pracy w Towarzystwie Reklamy Filmowej, a także zaczął udzielać korepetycji z rysunku filmowego^[23]. W tym okresie stworzył filmy rysunkowe do bajek: Czerwony Kapturek i Kot w Butach, które wydał pod szyldem „Newman Laugh-O-Grams”^[24]. Nawiązał też współpracę z towarzystwem Pictorial Clubs i stworzył dla niego kolejne kilka filmów, które wyświetlane były w teatrze „Isis”^[24]. Kręcił też filmy krótkometrażowe dla kronik filmowych wytwórni Selznick International Pictures, Pathé i Universal Pictures^[24]. Po tym, jak firma Pictorial Clubs zakończyła z nim współpracę, stworzył film Ząbek Tomcia Żarłoczka (Tommy Tucker’s Tooth) i zaczął pracę nad filmem Alicja w Krainie Czarów, w którym zastosował technikę umieszczenia animowanych postaci w rzeczywistym świecie^[25]. Po zamknęcou w 1923 firmy Newman Laugh-O-Grams z powodu niewypłacalności przeprowadził się do Los Angeles, dokąd udał się z zamiarem produkowania i reżyserowania hollywoodzkich filmów aktorskich, jednak jego kandydatury zgłaszane do tamtejszych wytwórni zostały odrzucone^[26].

Walt Disney Pictures

16 października 1923 podpisał kontrakt z Margaret Winkler, dzięki czemu dołączył do sieci producentów filmów rysunkowych^[27]. Razem z bratem, Royem, uruchomił firmę produkcyjną Disney Brothers i zrealizował filmy krótkometrażowe: Alicja na morzu (Alice’s Day at Sea), Alicja na polowaniu w Afryce (Alice Hunting in Africa) i Upiorne przygody Alicji (Alice’s Spooky Adventures), który w marcu 1924 trafił do dystrybucji kinoteatralnej^[28]. Przed rozpoczęciem prac nad kolejnymi filmami z serii Alicja ponownie nawiązał współpracę z Ubbe Iwerksem oraz kilkoma dawnymi animatorami z „Laugh-O-Gram”, m.in. Rudolphem Isingiem, Caramanem Maxwellem i Fritzem Frelengiem^[29]. Renegocjował też kontrakt z Margaret Winkler na kolejne 18 odcinków Alicji^[30].

Na początku 1926 zmienił nazwę swojej firmy na Walt Disney Studio^[31]. W 1927 stworzył animowaną serię o Króliku Oswaldzie, za której dystrybucję odpowiadały Universal Pictures^[32]. W 1928, straciwszy prawa do Królika Oswalda na rzecz dystrybutora, wymyślił postać Myszki Miki (którą narysował Ubbe Iwerks), której również użyczał głosu przez siedem lat^[33]. Pierwowzorem postaci Mikiego był Charlie Chaplin, idol z dzieciństwa Disneya^[34]. Film Parowiec Willie (1928) i kolejne krótkometrażowe produkcje z Myszką Miki przyniosły mu międzynarodową popularność i uznanie branży filmowej^[35].

W 1932 za film Kwiaty i drzewa z serii Głupiutkie symfonie odebrał na piątek gali rozdania nagród Akademii Filmowej Oscara za najlepszy krótkometrażowy film animowany (w tej samej kategorii nominowany był także za film Sieroty Myszki Miki), poza tym otrzymał honorowego Oscara za stworzenie postaci Myszki Miki^[36]. Poza pracą w swoim studiu produkcyjnym, w latach 30. prowadził ćwiczenia z animacji na potrzeby filmu w Instytucie Sztuki Chouinard w Los Angeles, a wielu uczniów później znalazło zatrudnienie w jego studiu^[37].

W 1935 premierę miał pierwszy i zarazem ostatni film w reżyserii Disneya – Złote dotknięcie (The Golden Touch), 50. produkcja z serii Głupiutkie symfonie, która po artystycznej porażce została wycofana z dalszej dystrybucji^[38]. W tym samym roku Disney wymyślił postać Kaczora Donalda, który z założenia był osobowościom przeciwieństwem Myszki Miki^[39]. W 1937, tuż przed premierą filmu Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków udał się w trasę promocyjną do Europy, gdzie m.in. został przyjęty przez brytyjską rodzinę królewską oraz uczestniczył w prywatnej audiencji u papieża Piusa XI i Benito Mussoliniego^[40]. W 1938 otrzymał honorowego Oscara za film Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków (1937), który uznano za „znaczącą innowację w dziedzinie kinematografii, prezentujący wdzięk i nowatorstwo na płaszczyźnie nowej rozrywki w zakresie filmu rysunkowego”^[41]. W tym samym roku Disney otrzymał tytuły honorowe: Mistrza Sztuk Pięknych od Uniwersytetu Yale za „tworzenie nowego języka sztuki” oraz Mistrza Sztuk od Uniwersytetu Harvarda^[42]. Dołączył też do Stowarzyszenia Niezależnych Producentów Filmowych (SNPF), której celem było rzucenie wyzwania największym wytwórniom dominującym nad produkcją, dystrybucją i prezentacją filmów^[43].

W listopadzie 1938, wskutek zatrucia gazem ulatniającym się z niesprawnego pogrzewacza wody umieszczonego w piwnicy, zmarła matka Disneya^[44]. Artysta obwiniał się za jej śmierć, ponieważ nie zauważył usterki piecyka^[44]. Po śmierci matki, która zbiegła się z produkcją Pinokia, wyrzucił ze scenariusza filmu wszystkie sceny z żoną Gepetta^[45]. Filmoznawcy utrzymują też, że to właśnie z powodu śmierci matki bohaterowie produkcji Disneya tak często są pół-sierotami lub sierotami^[46]. Disney w filmach często ukazywał także konsekwencje szargania świętości rodziny^[11]. Niektóre postacie z filmów Disneya mierzyły się z brakiem bądź utratą zdefiniowanego pochodzenia, co wynikało z faktu, że Walt od dzieciństwa czuł się odtrącany przez ojca oraz podejrzewał, że został adoptowany przez rodziców^[47].

W listopadzie 1940 rozpoczął współpracę z FBI jako szpieg rządu Stanów Ziednoczonych; nazwisko Disneya usunięto z akt dopiero po jego śmierci w 1966^[48]. W 1942 na rozdaniu Oscarów otrzymał nagrodę im. Irvinga Thalberga za „wyjątkową konsekwencję w produkowaniu filmów wysokiej jakości”^[49], a także Oscara za najlepszy krótkometrażowy film animowany (Pluto i kotek) i – wraz z technikami dźwięku i RCA Manufacturing Company – honorowego Oscara za realizację pełnometrażowego filmu animowanego Fantazja (1940). W lutym 1944, jako zadeklarowany antykomunista, został jednym z członków założycieli i wiceprezesem Filmowego Sojuszu dla Ocalenia Amerykańskich Ideałów^[50].

W styczniu 1945 zrezygnował ze stanowiska prezesa Walt Disney Productions, jako powód podając „potrzebę uwolnienia się od wyczerpującej go pracy administracyjnej”^[51]. W tym okresie ograniczył działalność w firmie, skupiając się na życiu rodzinnym^[52]. Zaczął też uzależniać się od leków nasennych i alkoholu, jednak podczas wyjazdu na wakacje (zalecone mu przez lekarza) uporał się z nałogami^[53]. W 1949 za krótkometrażowy film przyrodniczy Wyspa fok (Seal Island, 1948) otrzymał Oscara za najlepszy krótkometrażowy film na dwóch rolkach^[54]. W marcu 1953 został przez francuski rząd uhonorowany Officier d’Academie, najwyższym odznaczeniem w dziedzinie kultury, za „wkład w dziedzinie niesienia prawdy i szerzenia wiedzy” w swoich filmach^[55]. W 1954 otrzymał Oscary za: najlepszy pełnometrażowy film dokumentalny (Żyjąca pustynia)^[56], najlepszy krótkometrażowy film dokumentalny (The Alaskan Eskimo), najlepszy krótkometrażowy film na dwóch rolkach (Bear Country) i najlepszy krótkometrażowy film animowany (Przygody z muzyką). W listopadzie 1956 został uhonorowany nagrodą Milestone przez Korporację Producentów Filmowych za „wielkie osiągnięcia zawodowe”^[57]. W kwietniu 1964 otrzymał Prezydencki Medal Wolności, najwyższe cywilne odznaczenie w Stanach Zjednoczonych^[58].

Śmierć i pogrzeb

Od połowy lat 50. uskarżał się na nieustanne bóle gardła, a w ostatnich miesiącach życia cierpiał także na chroniczną bezsenność i bóle nerek^[59]. Żeby uśmierzyć ból, zażywał wiele leków przeciwbólowych, które popijał alkoholem^[60]. Odkąd stał się pełnoletni, nałogowo palił papierosy. Pod koniec 1966 zdiagnozowano u niego szybko postępującego raka lewego płuca; w listopadzie przeszedł operację wycięcia lewego płuca, jednak nastąpiły przerzuty do gruczołów limfatycznych^[61]. Zmarł 15 grudnia 1966 wskutek zatrzymania akcji serca^[62]. Jego śmierć spotkała się z emocjonalnym odbiorem wśród Amerykanów^[63]. Został skremowany (wbrew legendzie miejskiej twierdzącej, że jego ciało zostało zamrożone), a jego prochy złożono 16 grudnia 1966 na cmentarzu Forest Lawn w Hollywood Hills^[64].

Życie prywatne

13 lub 25 lipca 1925, po trzech miesiącach znakomości, ożenił się z Lillian Marie Bounds, którą zatrudnił w charakterze rysowniczki w Disney Brothers Cartoon Studio^[65]. 19 grudnia 1933 urodziła im się jedyna córka, Diane Marie^[66]. W grudniu 1936 Disneyowie adoptowali, wówczas sześciotygodniową, Sharon Mae^[67].

Filmografia

W trakcie swej niemal 45-letniej kariery był producentem prawie 700 filmów, głównie animowanych. W zdecydowanej większości były to produkcje krótkometrażowe^[68]. Jako aktor głosowy wystąpił łącznie w 145 produkcjach filmowych.

jako producent

krótkometrażowe

lata 20.

• 1922: Little Red Riding Hood (czas: 6'); The Four Musicians of Bremen (7'); Jack and the Beanstalk (7'); Jack the Giant Killer (7'); Goldie Locks and the Three Bears (7'); Puss in Boots (9'); Tommy Tucker's Tooth (edukacyjny: 7'); Cinderella (7'); A Pirate for a Day (zaginiony); The Woodland Potter (zaginiony)
• 1923: Martha (animacja); Alice's Wonderland (12')
• 1924: cykl z Alicją – Alice's Day at Sea (11'); Alice's Spooky Adventure (8'); Alice's Fishy Story (12'); Alice and the Dog Catcher (7'); Alice Hunting in Africa (7'); Alice and the Three Bears (7'); Alice the Piper (7')
• 1925: cykl z Alicją – Alice Cans the Cannibals (7'); Alice the Toreador (11'); Alice Gets Stung (8'); Alice Solves the Puzzle (7'); Alice Loses Out (7'); Alice Is Stage Struck (7'); Alice Wins the Derby (7'); Alice Picks the Champ (7'); Alice's Tin Pony (6'); Alice Chops the Suey (7'); Alice Plays Cupid (6'); Alice Rattled by Rats (7')
• 1926: cykl z Alicją – Alice on the Farm (7'); Alice's Orphan (7'); Alice's Balloon Race (8'); Alice's Little Parade (7'); Alice Charms the Fish (7'); Alice's Monkey Business (7'); Alice in Slumberland (animacja); Alice in the Wooly West (7'); Alice the Fire Fighter (9'); Alice Cuts the Ice (7'); Alice Helps the Romance (7'); Alice's Spanish Guitar (7'); Alice's Brown Derby (7'); Alice the Lumberjack (7') oraz Clara Cleans Her Teeth (familijny: 10')
• 1927: cykl z Alicją – Alice the Golf Bug (7'); Alice Foils the Pirates (7'); Alice at the Carnival (animacja); Alice at the Rodeo (7'); Alice the Collegiate (7'); Alice in the Alps (7'); Alice's Auto Race (7'); Alice's Circus Daze (7'); Alice's Three Bad Eggs (animacja); Alice's Knaughty Knight (7'); Alice's Picnic (7'); Alice's Channel Swim (animacja); Alice in the Klondike (7'); Alice's Medicine Show (7'); Alice the Beach Nut (7'); Alice in the Big League (7')
• 1928: Steamboat Willie (8'); Plane Crazy (6'); The Gallopin' Gaucho (6')
• 1929: The Barn Dance (7'); The Opry House (6'); When the Cat's Away (7'); The Barnyard Battle (7'); The Karnival Kid (8'); Mickey’s Choo-Choo (7'); Mickey’s Follies (7'); The Plowboy (6'); The Jazz Fool (6'); Wild Waves (7'); The Skeleton Dance (6'); El terrible toreador (6'); Springtime (6'); Jungle Rhythm (7'); Hell's Bells (6'); The Haunted House (7'); The Merry Dwarfs (6').

lata 30.

• 1930: Summer (czas: 6'); Autumn (6'); The Barnyard Concert (6'); Cannibal Capers (6'); Fiddling Around (7'); The Cactus Kid (7'); Frolicking Fish (6'); The Fire Fighters (7'); Arctic Antics (7'); Midnight in a Toy Shop (7'); Night (7'); The Shindig (7'); The Chain Gang (8'); Monkey Melodies (7'); The Gorilla Mystery (7'); The Picnic (7'); Winter (7'); Pioneer Days (7'); Playful Pan (7'); Minnie's Yoo Hoo (5')
• 1931: The Birthday Party (7'); Birds of a Feather (8'); Traffic Troubles (7'); The Castaway (7'); Mother Goose Melodies (8'); The Moose Hunt (7'); The China Plate (7'); The Delivery Boy (8'); The Busy Beavers (7'); Mickey Steps Out (7'); The Cat's Out (7'); Blue Rhythm (7'); Egyptian Melodies (6'); Fishin' Around (7'); The Clock Store (7'); The Barnyard Broadcast (8'); The Spider and the Fly (7'); The Fox Hunt (7'); The Beach Party (8'); Mickey Cuts Up (7'); Mickey’s Orphans (7'); The Ugly Duckling (7')
• 1932: The Bird Store (7'); The Duck Hunt (7'); The Grocery Boy (7'); The Mad Dog (7'); Barnyard Olympics (7'); Mickey’s Revue (7'); The Bears and Bees (6'); Musical Farmer (7'); Mickey in Arabia (7'); Kwiaty i drzewa (8'); Just Dogs (7'); Mickey’s Nightmare (7'); Trader Mickey (8'); King Neptune (7'); The Whoopee Party (7'); Bugs in Love (7'); Touchdown Mickey (6'); The Wayward Canary (7'); The Klondike Kid (7'); Parade of the Award Nominees (2'); Babes in the Woods (8'); Santa's Workshop (7'); Mickey’s Good Deed
• 1933: Building a Building (7'); The Mad Doctor (7'); Mickey’s Pal Pluto (8'); Birds in the Spring (7'); Mickey’s Mellerdrammer (7'); Ye Olden Days (8'); Father Noah's Ark (8'); The Mail Pilot (8'); Trzy małe świnki (9'); Mickey’s Gala Premier (7'); Mickey’s Mechanical Man (7'); Old King Cole (7'); Puppy Love (8'); Lullaby Land (7'); The Pied Piper (8'); The Steeple Chase (7'); The Pet Store (7'); Giantland (8'); The Night Before Christmas (8')
• 1934: The China Shop (8'); Shanghaied (7'); The Grasshopper and the Ants (8'); Camping Out (7'); Playful Pluto (8'); Funny Little Bunnies (7'); Wilk bardzo zły (9'); Gulliver Mickey (9'); The Hot Choc-late Soldiers (7'); The Wise Little Hen (8'); Mickey’s Steam Roller (7'); The Flying Mouse (9'); Orphan's Benefit (8'); Peculiar Penguins (6'); Mickey Plays Papa (8'); The Goddess of Spring (10'); The Dognapper (7'); Two-Gun Mickey (8')
• 1935: Żółw i Zając (9'); Mickey’s Man Friday (8'); Koncert orkiestry dętej (9'); Mickey’s Service Station (7'); The Golden Touch (10') The Robber Kitten (8'); Mickey’s Kangaroo (9'); Water Babies (8'); The Cookie Carnival (8'); Who Killed Cock Robin? (8'); Mickey’s Garden (9'); Mickey’s Fire Brigade (8'); Pluto's Judgement Day (7'); On Ice (8'); Music Land (10'); Trzy małe kotki (9'); Cock o' the Walk (8'); Broken Toys (8')
• 1936: Mickey’s Polo Team (8'); Orphans' Picnic (8'); Mickey’s Grand Opera (8'); Słoń Elmer (9'); Trzy Wilczki (9'); Po drugiej stronie lustra (9'); Moving Day (9'); Mickey’s Rival (8'); Alpine Climbers (10'); Mickey’s Circus (8'); Powrót Żółwia Toby’ego (7'); Donald and Pluto (8'); Three Blind Mouseketeers (9'); Mickey’s Elephant (8'); Kuzyn ze wsi (9'); Mother Pluto (9'); More Kittens (8')
• 1937: The Worm Turns (8'); Don Donald (8'); Magician Mickey (8'); Woodland Café (7'); Mickey’s Amateurs (8'); Moose Hunters (8'); Little Hiawatha (9'); Modern Inventions (9'); Hawajskie wakacje (8'); Czyściciele zegarów (9'); Stary młyn (9'); Pluto's Quin-puplets (9'); Donald's Ostrich (9'); Przestraszone Duchy (9')
• 1938: Self Control (9'); Boat Builders (7'); Donald's Better Self (8'); Moth and the Flame (8'); Donald's Nephews (8'); W przyczepie Mikiego (8'); Wynken, Blynken & Nod (8'); Polar Trappers (8'); Good Scouts (8'); The Fox Hunt (8'); The Whalers (8'); Mickey’s Parrot (8'); Dzielny Krawczyk (9'); Farmyard Symphony (8'); Donald's Golf Game (8'); Byczek Fernando (8'); Mother Goose Goes Hollywood (8')
• 1939: The Standard Parade (dokument/animacja: 8'); Donald's Lucky Day (8'); Society Dog Show (8'); Mickey’s Surprise Party (5'); The Practical Pig (8'); Goofy and Wilbur (8'); Brzydkie Kaczątko (9'); The Hockey Champ (7'); Donald's Cousin Gus (7'); Beach Picnic (8'); Sea Scouts (8'); The Pointer (9'); Donald's Penguin (7'); The Autograph Hound (8'); Officer Duck (7').

lata 40.

• 1940: The Riveter (czas: 8'); Donald's Dog Laundry (8'); Tugboat Mickey (7'); Billposters (8'); Mr. Duck Steps Out (8'); Bone Trouble (9'); Put-Put Troubles (7'); Wakacje Donalda (8'); Pluto's Dream House (8'); Mycie okien (8'); Pan Myszka Miki wybiera się w podróż (8'); Goofy’s Glider (8'); Główny strażak (8'); Pantry Pirate (7')
• 1941: Timber (8'); Pluto's Playmate (8'); The Little Whirlwind (8'); Golden Eggs (8'); A Gentleman's Gentleman (8'); Baggage Buster (8'); A Good Time for a Dime (8'); Canine Caddy (7'); The Nifty Nineties (6'); Wcześniej do łóżka położę się (8'); Truant Officer Donald (8'); Orphans' Benefit (9'); Old MacDonald Duck (8'); Pomocna Łapa (8'); Donald's Camera (7'); The Art of Skiing (8'); The Thrifty Pig (4'); Donald kucharzem (7'); 7 Wise Dwarfs (4'); The Art of Self Defense (8')
• 1942: Donald's Decision (4'); All Together (wojenny/animacja: 3'); The Village Smithy (7'); The New Spirit (dokument/animacja: 7'); Mickey’s Birthday Party (8'); Pluto Junior (7'); Symphony Hour (7'); Stop That Tank! (dokument/animacja: 22'); Donald's Snow Fight (7'); Donald Gets Drafted (9'); The Army Mascot (7'); Ogród Donalda (7'); The Sleep Walker (7'); Food Will Win the War (dokument/animacja: 6'); Donald's Gold Mine (7'); Out of the Frying Pan Into the Firing Line (dokument/animacja: 3'); T-Bone for Two (7'); Donald Duck Visits Lake Titicaca (7'); How to Play Baseball (8'); The Vanishing Private (7'); The Olympic Champ (7'); How to Swim (8'); Sky Trooper (7'); Pluto at the Zoo (8'); How to Fish (7'); Bellboy Donald (7'); Der Fuehrer's Face (wojenny/animacja: 8'); Aquarela do Brasil (7')
• 1943: The Grain That Built a Hemisphere (dokument/animacja: 11'); The Spirit of '43 (dokument/animacja: 6'); Education for Death: The Making of the Nazi (wojenny/animacja: 10'); Donald's Tire Trouble (7'); El Gaucho Goofy (8'); Pluto and the Armadillo (7'); The Flying Jalopy (7'); Private Pluto (7'); Fall Out Fall In (7'); Victory Vehicles (8'); Reason and Emotion (wojenny/animacja: 8'); Figaro and Cleo (8'); The Winged Scourge (dokument/animacja: 10'); The Old Army Game (6'); Home Defense (7'); Chicken Little (8'); Pedro (7'); British Torpedo Plane Tactics (dokument/animacja)
• 1944: British Torpedo Plane Tactics (9'); How to Be a Sailor (7'); Trombone Trouble (7'); How to Play Golf (8'); Kaczor Donald i Goryl (7'); Contrary Condor (8'); Commando Duck (7'); Springtime for Pluto (7'); The Plastics Inventor (7'); How to Play Football (7'); First Aiders (7'); Dzień wolny (7')
• 1945: Tiger Trouble (7'); The Clock Watcher (8'); The Flying Gauchito (8'); Dog Watch (7'); The Eyes Have It (7'); African Diary (6'); Donald's Crime (8'); Californy er Bust (8'); Canine Casanova (7'); Duck Pimples (8'); The Legend of Coyote Rock (7'); Tuberculosis (dokument/animacja: 11'); No Sail (7'); Hockey Homicide (8'); Cured Duck (7'); Canine Patrol (7'); Old Sequoia (6'); The Cold-Blooded Penguin (7')
• 1946: A Knight for a Day (7'); Bathing Time for Baby (dokument/animacja); Pluto's Kid Brother (7'); In Dutch (7'); Squatter's Rights (7'); Sobowtór Donalda (7'); The Purloined Pup (7'); Wet Paint (7'); Willie the Operatic Whale (15'); Piotruś i wilk (15'); Blue Bayou (4'); All the Cats Join In (5'); After You've Gone (muzyczny/animacja: 4'); Dumb Bell of the Yukon (6'); Lighthouse Keeping (7'); Bath Day (7'); The Story of Menstruation (dokument/animacja: 10'); Defense Against Invasion (dokument/animacja: 13'); Frank Duck Brings 'em Back Alive (8'); Double Dribble (7'); The Martins and the Coys (8'); Johnnie Fedora and Alice Bluebonnet (8'); Casey at the Bat (9')
• 1947: Pluto's Housewarming (7'); Rescue Dog (7'); Straight Shooters (6'); Sleepy Time Donald (7'); Figaro and Frankie (7'); Clown of the Jungle (6'); Donald's Dilemma (7'); Crazy with the Heat (6'); Bootle Beetle (7'); Wide Open Spaces (7'); Mickey i Czarodziejska Fasolka (29'); Bongo (30'); Mickey’s Delayed Date (7'); Foul Hunting (6'); Mail Dog (7'); Chip i Dale (7'); Pluto meloman (7')
• 1948: They're Off (7'); The Big Wash (7'); Drip Dippy Donald (7'); Mickey Down Under (7'); Daddy Duck (7'); Bone Bandit (7'); Donald's Dream Voice (7'); Trees (8'); Pecos Bill (western/animacja: 23'); Once Upon a Wintertime (8'); Little Toot (9'); Johnny Appleseed (musical/animacja: 19'); Bumble Boogie (3'); Blame It on the Samba (6'); Pluto's Purchase (7'); The Trial of Donald Duck (7'); Cat Nap Pluto (7'); Inferior Decorator (6'); Pluto's Fledgling (7'); Soup's On (7'); Nieproszeni goście (7'); Mickey and the Seal (7'); Seal Island (dokument/animacja: 27'); Jedzonko dla mrówek (8')
• 1949: Pueblo Pluto (7'); Donald's Happy Birthday (7'); Pluto's Surprise Package (7'); Sea Salts (7'); Pluto's Sweater (7'); Winter Storage (7'); Bubble Bee (7'); Honey Harvester (7'); Tennis Racquet (7'); All in a Nutshell (7'); Goofy Gymnastics (6'); The Wind in the Willows (30'); Legenda o Sennej Dolinie (34'); The Greener Yard (7'); Sheep Dog (7'); Slide Donald Slide (7'); Niszczyciele zabawek (7').

lata 50.

• 1950: Pluto's Heart Throb (czas: 7'); Lion Around (7'); Pluto and the Gopher (6'); The Brave Engineer (7'); Crazy Over Daisy (6'); Wonder Dog (7'); Trailer Horn (6'); Primitive Pluto (6'); Puss Cafe (7'); Motor Mania (7'); Bobrowa dolina (dokument/animacja: 32'); Pests of the West (6'); Food for Feudin' (7'); Hook, Lion and Sinker (7'); Camp Dog (7'); Bee at the Beach (6'); Hold That Pose (7'); Morris the Midget Moose (8'); Out on a Limb (7')
• 1951: Lion Down (7'); Chicken in the Rough (7'); Zimny wychów (7'); Dude Duck (8'); Home Made Home (7'); Corn Chips (7'); Cold War (7'); Plutopia (7'); Test Pilot Donald (7'); Operation Wonderland (dokument/animacja: 11'); Tomorrow We Diet! (7'); Lucky Number (7'); Nature's Half Acre (dokument/animacja: 33'); How to Catch a Cold (edukacyjny/animacja: 10'); R'coon Dawg (7'); Get Rich Quick (6'); Cold Turkey (7'); Fathers Are People (7'); Out of Scale (7'); No Smoking (6'); Bee on Guard (7')
• 1952: Father's Lion (6'); Donald Applecore (7'); Lambert, czyli owca w lwiej skórze (8'); Hello Aloha (6'); Two Chips and a Miss (7'); Man's Best Friend (6'); Let's Stick Together (7'); Two Gun Goofy (7'); Susie the Little Blue Coupe (8'); Water Birds (dokument/animacja: 30'); Teachers Are People (7'); Uncle Donald's Ants (6'); The Little House (8'); Pluto's Party (7'); Słodycze albo psikus (8'); Two Weeks Vacation (6'); Pluto's Christmas Tree (7'); How to Be a Detective (6')
• 1953: Bear Country (dokument: 33'); The Alaskan Eskimo (dokument: 27'); Father's Day Off (7'); The Simple Things (7'); For Whom the Bulls Toil (6'); Melody (10'); Don's Fountain of Youth (6'); Father's Week-end (7'); How to Dance (6'); The New Neighbor (7'); Football Now and Then (7'); Rugged Bear (6'); Żyjąca pustynia (dokument: 69'); Toot Whistle Plunk and Boom (10'); Ben and Me (21'); Working for Peanuts (7'); How to Sleep (7'); Canvas Back Duck (7')
• 1954: Spare the Rod (7'); Donald's Diary (7'); The Lone Chipmunks (7'); Two for the Record (7'); Pigs Is Pigs (10'); Casey Bats Again (8'); Dragon Around (7'); Grin and Bear It (7'); Social Lion (6'); The Flying Squirrel (7'); Grand Canyonscope (7'); Siam (dokument: 32')
• 1955: No Hunting (6'); Switzerland (dokument: 33'); Contrast in Rhythm; A World is Born (dokument/animacja: 20'); Bearly Asleep (8'); Beezy Bear (7'); Lwy afrykańskie (dokument: 75'); Up a Tree (7'); You the Human Animal (8'); Men Against the Arctic (dokument: 30'); You and Your Sense of Touch (8'); You and Your Five Senses (8'); I'm No Fool with Fire (8')
• 1956: Chips Ahoy (6'); The Blue Men of Morocco (dokument: 31'); Hooked Bear (6'); I'm No Fool with a Bicycle (8'); How to Have an Accident in the Home (7'); Jack and Old Mac (7'); In the Bag (7'); You and Your Ears (8'); I'm No Fool as a Pedestrian (8'); Secrets of Life (7'); I'm No Fool in Water (8'); You and Your Senses of Smell and Taste (8'); I'm No Fool Having Fun (8'); Disneyland, U.S.A. (dokument: 42'); Samoa (dokument: 32')
• 1957: You and Your Food (8'); The Wetback Hound (familijny: 18'); The Story of Anyburg U.S.A. (9'); The Truth About Mother Goose (dokument/animacja: 15'); Niok l'éléphant (przygodowy: 29')
• 1958: Ama Girls (dokument: 29'); Paul Bunyan (17'); Grand Canyon (dokument: 29')
• 1959: Eyes in Outer Space (dokument/animacja: 25'); Donald w Krainie Matemagii (27'); How to Have an Accident at Work (7'); Noah's Ark (19'); Mysteries of the Deep (dokument: 24').

pełnometrażowe

lata 30.

• 1937: Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków (czas: 83').

lata 40.

• 1940: Pinokio (czas: 88')
• 1940: Fantazja (125')
• 1941: O smoku, który nie chciał walczyć (74')
• 1941: Dumbo (64')
• 1942: Bambi (70')
• 1943: Victory Through Air Power (dokument/animacja: 70')
• 1944: Trzej Caballeros (71')
• 1946: Pieśń Południa (94')
• 1948: Kolorowe melodie (75')
• 1948: So Dear to My Heart (aktorski/animacja: 79').

lata 50.

• 1950: Kopciuszek (czas: 74')
• 1950: Wyspa skarbów (przygodowy: 96')
• 1951: Alicja w Krainie Czarów (75')
• 1952: Opowieść o Robin Hoodzie i jego wesołych kompanach (przygodowy: 84')
• 1953: Piotruś Pan (77')
• 1953: Miecz i róża (przygodowy: 92')
• 1953: Rob Roy: The Highland Rogue (biograficzny: 81')
• 1954: Stormy, the Thoroughbred (familijny: 46'); 20 000 mil podmorskiej żeglugi (przygodowy: 127'); Ginąca preria (dokument: 71')
• 1955: Davy Crockett, król pogranicza (przygodowy: 93'); Music Land (69'); Zakochany kundel (76'); Najmniejszy buntownik (familijny: 73'); Dateline: Disneyland (dokument TV: 73')
• 1956: Polowanie na lokomotywę (przygodowy: 85'); Secrets of Life (dokument: 70'); Wozy jada na Zachód (western: 90')
• 1957: Johnny Tremain (przygodowy: 80'); Perri (przygodowy: 75'); Żółte psisko (przygodowy: 83')
• 1958: Światło w lesie (przygodowy: 83'); Białe pustkowia (dokument: 72'); Znak Zorro (przygodowy: 91'); Tonka (przygodowy: 97')
• 1959: Śpiąca królewna (75'); Na psa urok (komedia: 104'); Disneyland '59 (dokument TV: 90'); Darby O'Gill and the Little People (przygodowy: 93'); Third Man on the Mountain (przygodowy: 107'); Porwany za młodu (przygodowy: 97').

seriale TV

lata 50.

• 1956: Corky and White Shadow (przygodowy: 15' - łącznie 18 odcinków)
• 1958: Annette (komediowy: 19 odcinków).

aktor głosowy

lata 20.

• 1923: Alice's Wonderland (czas: 12')
• 1924: Alice's Fishy Story (12'); Alice and the Dog Catcher (7')
• 1928: Steamboat Willie (8'); Plane Crazy (6'); The Gallopin' Gaucho (6')
• 1929: The Barn Dance (7'); The Karnival Kid (8'); Mickey’s Choo-Choo (7'); Mickey’s Follies (7'); The Plowboy (6'); The Jazz Fool (6'); The Skeleton Dance (6'); El terrible toreador (6'); Jungle Rhythm (7'); Hell's Bells (6'); The Haunted House (7').

lata 30.

• 1930: Autumn (czas: 6'); The Barnyard Concert (6'); Fiddling Around (7'); The Cactus Kid (7'); Frolicking Fish (6'); The Fire Fighters (7'); Arctic Antics (7'); Midnight in a Toy Shop (7'); The Shindig (7'); The Chain Gang (8'); Monkey Melodies (7'); The Gorilla Mystery (7'); The Picnic (7'); Winter (7'); Pioneer Days (7'); Playful Pan (7'); Minnie's Yoo Hoo (5')
• 1931: The Birthday Party (7'); Traffic Troubles (7'); The Castaway (7'); Mother Goose Melodies (8'); The Moose Hunt (7'); The China Plate (7'); The Delivery Boy (8'); The Busy Beavers (7'); Mickey Steps Out (7'); The Cat's Out (7'); Blue Rhythm (7'); Fishin' Around (7'); The Barnyard Broadcast (8'); The Beach Party (8'); Mickey Cuts Up (7'); Mickey’s Orphans (7').

Przypisy

Bibliografia

• Marc Eliot: Walt Disney. Czarny książę Hollywood. Jan Zais (tłum.). Wydawnictwo Alfa-Wero, 1997. ISBN 83-7179-036-8.
• Disney Movie Online – Order Of The Aztec Eagle For Walt Disney. disneymovieonline.racingfan365.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
• Walt Disney, 65, Dies on Coast; Founded an Empire on a Mouse, [w:] The New York Times, nytimes.com, 16 grudnia 1966 [dostęp 2013-12-10]  (ang.).

Linki zewnętrzne

• Walt Disney w bazie IMDb (ang.)
• Walt Disney w bazie Filmweb
• Walt Disney Family Museum
• Walt Disney w bazie Notable Names Database (ang.)
• Disney Pictures. home.disney.go.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-01)].
• TCM Movie. tcmdb.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-10)].