Tajna Organizacja Wojskowa „Gryf Kaszubski”

Ten artykuł dotyczy Tajna Organizacja Wojskowa „Gryf Kaszubski”. Zobacz też: inne organizacje o nazwie „Tajna Organizacja Wojskowa”.
Tablica upamiętniająca powstanie Gryfa Kaszubskiego w Stężycy

Tajna Organizacja Wojskowa „Gryf Kaszubski” (TOW „Gryf Kaszubski”, pot. nazywana „Gryfem”[1]) – polska wojskowo-polityczna organizacja konspiracyjna działająca na Kaszubach.

Dokładna data powołania TOW „Gryf Kaszubski” nie jest znana[1]. Przypuszcza się, że TOW „Gryf Kaszubski” powstał wiosną 1940 roku[2], najpóźniej w sierpniu 1941 roku[1]. Organizacja powstała na terenach kaszubsko-kociewskich[2]. Według powojennej relacji Ludwika Muzyczki, TOW „Gryf Kaszubski” powołano na bazie zespołu konspiracyjnego, utworzonego przez gen. Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza. W skład zespołu wchodził Józef Dambek[1].

TOW „Gryf Kaszubski” powstał na terenie powiatu kościerskiego. Organizację założyła grupa osób powiązana z dywersją pozafrontową, skupiona wokół Józefa Dambka. Z czasem do organizacji dołączyły grupy ukrywających się Polaków (tzw. „bunkrarze”), zajmujący się następnie działalnością partyzancką. Początkowo komórki „Gryfa” powstawały na wsiach (powiaty kościerski, chojnicki i morski) oraz w Gdyni. Organizacja nie prowadziła szerszej działalności do wiosny 1942 roku[1].

Prawdopodobnie latem 1942 TOW „Gryf Kaszubski” przekształcono w Tajną Organizację Wojskową „Gryf Pomorski”. Obok TOW „Gryf Kaszubski” Tajną Organizację Wojskową „Gryf Pomorski” współtworzyły inne organizacje konspiracyjne (m.in. Wojskową Organizację Niepodległościową[3] działające na Pomorzu[1].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Gąsiorowski 1999 ↓, s. 52.
  2. ↑ a b Jendrzejewski 2004 ↓, s. 108.
  3. ↑ Grochowina 2017 ↓, s. 175.

Bibliografia

  • Andrzej Gąsiorowski: Początki konspiracji – jak powstawało Polskie Państwo Podziemne na Pomorzu. W: Grzegorz Górski (red.): Polskie Państwo Podziemne na Pomorzu 1939–1945. Toruń: Fundacja „Archiwum Pomorskie Armii Krajowej”, 1999. ISBN 83-910175-3-2.
  • Sylwia Grochowina. Andrzej Gąsiorowski, Krzysztof Steyer, Członkowie TOW „Gryf Pomorski” w KL Stutthof. Działalność–aresztowanie–obóz, Muzeum Stutthof w Sztutowie, Sztutowo 2016, ss. 247. „Zapiski Historyczne”. 82.4, 2017. 
  • Artur Jendrzejewski. Działalność wywiadowcza organizacji konspiracyjnych w rejonie Starogardu w latach 1939-1945. „Słupskie Studia Historyczne”. 11, 2004.