Panlogizm

Panlogizm (gr. πᾶν, pan – wszystko; λογιζμος, logidzos – rozumowanie, rozum) – filozoficzna doktryna G.W.F. Hegla^[1][2], głosząca tożsamość bytu i myślenia.

„Panlogizm” jest idealistyczną teorią rozwoju przyrody i społeczeństwa. Stanowi etap logicznego rozwoju myśli, a poszczególne zjawiska i zdarzenia są koniecznymi momentami tego rozwoju (przyrody i dziejów ludzkich) w procesie realizowania się absolutu^[3]. Władysław Tatarkiewicz pisze o panlogizmie Hegla:

„Wszystko w świecie jest konieczne, a jeśli nie zdajemy sobie z tego sprawy i musimy odwoływać się do doświadczenia, to tylko dlatego, że umysł nasz jest niedoskonały. Logicznie możliwe jest wszystko, co niesprzeczne...”^[4].

Przypisy

Bibliografia

• G.W.F. Hegel, Fenomenologia ducha, 1807, wyd pol. t. 1 2, 1963-64;
• Hegel, Nauka logiki, 1812, wyd. pol. t. 1 2, 1967-68;
• Hegel, Encyklopedia nauk filozoficznych, 1817, wyd. pol. 1990;