Otto Nordenskjöld

Otto Gustav Nordenskjöld

Nils Otto Gustaf Nordenskjöld

Data i miejsce urodzenia	6 grudnia 1869 Sjögelö, Smalandia
Data i miejsce śmierci	2 czerwca 1928 Göteborg
Zawód, zajęcie	geolog, badacz polarny
Multimedia w Wikimedia Commons

Nils Otto Gustaf Nordenskjöld (ur. 6 grudnia 1869 w Sjögelö w Smalandii, zm. 2 czerwca 1928 w Göteborgu) – szwedzki geolog, geograf i badacz polarny, kierownik Szwedzkiej Wyprawy Antarktycznej (1901–1904).

Życiorys

Nils Otto Gustaf Nordenskjöld urodził się 6 grudnia 1869 roku w Sjögelö w Smalandii^[1]. Jego ojcem był pułkownik Otto Gustaf Nordenskjöld a matką Anna Elisabet Sofia Nordenskiöld^[2]. Był bratankiem szwedzkiego polarnika Adolfa Erika Nordenskiölda (1832–1901)^[3] , który jako pierwszy człowiek przepłynął Przejście Północno-Wschodnie z północnej Norwegii do Cieśniny Beringa^[4].

Od 1886 roku studiował na uniwersytecie w Uppsali, a w 1893 roku spędził semestr zimowy na uniwersyteci w Greifswaldzie^[5] .

W 1894 roku został wykładowcą mineralogii i geologii na uniwersytecie w Uppsali^[2].

Ekspedycja w okolice Cieśniny Magellana

W latach 1895–1897 poprowadził wyprawę geologiczną do Ameryki Południowej, gdzie prowadził obszerne badania z zakresu glacjologii na terenie Patagonii i Ziemi Ognistej^[6] . Badania Nordenskjöld przyniosły cenne informacje dotyczące rozmieszczenia lodowców w Patagonii^[5] . Wyniki swoich badań opublikował w trzy tomowej pracy i wydanym w 1898 roku dzienniku Från Eldslandet. Skildringar från den svenska expeditionen till Magellansländerna 1895–97^[5] .

W 1898 roku uczestniczył w wyprawie do Klondike w Ameryce Północnej a dwa lata później w duńskiej ekspedycji na wschodnią Grenlandię^[7], kierowanej przez duńskiego polarnika Georga Carla Amdrupa (1866–1947)^[5] .

Szwedzka Wyprawa Antarktyczna

 Osobny artykuł: Szwedzka Wyprawa Antarktyczna.

W latach 1901–1904 zorganizował i poprowadził wyprawę do Antarktyki, której celem były studia klimatyczne, badania geomagnetyzmu, a także badania z zakresu biologii, zoologii, glacjologii i hydrografii^[8]. Ekspedycja miała dotrzeć jak najdalej na południe na wschodnim wybrzeżu Półwyspu Antarktycznego na Ziemi Grahama^[8]. Wyprawa wyruszyła z Göteborga 16 października 1901 roku^[9]. Wskutek niezwykle trudnych warunków, wyprawa została rozdzielona na trzy grupy, które przetrwały zimę w trzech różnych lokalizacjach – w obozie zimowym w Snow Hill, w Zatoce Nadziei i na Paulet Island^[10]. Nordenskjöld spędził zimę z pięcioma towarzyszami w obozie na Snow Hill Island^[6] . Statek wyprawy „Antarctic” dowodzony przez norweskiego wielorybnika Carla Antona Larsena (1860–1924) utknął w lodzie w zatoce Erebus and Terror Gulf a 12 lutego 1903 roku zatonął na Morzu Weddella na wschód od Paulet Island^[11]. Uczestnicy ekspedycji zostali uratowani przez argentyński statek „Uruguay(inne języki)”^[11]. Pomimo niepomyślnego zakończenia ekspedycja została uznana za sukces z uwagi na dokonane odkrycia geograficzne i zmapowanie kolejnych obszarów Antarktydy^[11].

W 1905 roku Nordenskjöld został profesorem geografii, wraz z geografią ekonomiczną i etnografią na uniwersytecie w Göteborgu, gdzie później został również prorektorem^[5] . W 1909 roku ponownie wybrał się na Grenlandię^[5] . Planował zorganizowanie kolejnej wyprawy antarktycznej, która nie doszła do skutku z uwagi na wybuch I wojny światowej^[5] .

Ekspedycja do Ameryki Południowej (1920–1921)

Fundusze zebrane na wyprawę antarktyczną wykorzystał do sfinansowania kolejnej ekspedycji do Ameryki Południowej w latach 1920–1921^[5] . Celem wyprawy były badania Andów w Peru i kontynuacja badań nad lodowcami w Patagonii^[5] .

Nordenskjöld został potrącony przed swoim domem przez autobus^[5]  i zmarł 2 czerwca 1928 roku w Göteborgu^[a].

Odznaczenia

• 1904 – Vegamedaljen przyznawany przez Svenska Sällskapet för Antropologi och Geografi (tłum. „Szwedzkie Towarzystwo Antropologów i Geografów”)^[5] 

Upamiętnienie

Na cześć Nordenskjölda nazwano m.in. część wschodniego wybrzeża Ziemi Grahama na Półwyspie Antarktycznym – Nordenskjöld Coast^[12] i jęzor lodowca na Morzu Rossa – Nordenskjöld Ice Tongue^[13].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Otto Nordenskjöld, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-08-17]  (ang.).
• Nordenskjöld Otto Gustav, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2020-08-17] .
• Lisbeth Lewander: Swedish South Polar Expedition (1901–1904). W: Beau Riffenburgh: Encyclopedia of the Antarctic,. Taylor & Francis, 2007, s. 975–977. ISBN 978-0-415-97024-2. [dostęp 2020-08-15]. (ang.).
• Nils Otto Gustaf Nordenskjöld. W: Nordisk Familjebok. Stockholm: Nordisk familjeboks förlags aktiebolag, 1913, s. 1272–1274. (szw.).
• Ingvar Svanberg: Swedish Antarctic Expedition. W: Andrew J. Hund: Antarctica and the Arctic Circle: A Geographic Encyclopedia of the Earth's Polar Regions. ABC-CLIO, 2014, s. 690–693. ISBN 978-1-61069-393-6. [dostęp 2020-08-15]. (ang.).
• Nordenskjöld, Nils Otto Gustaf. W: Svenskt biografiskt handlexikon. Stockholm: Albert Bonniers Förlag, 1906, s. 202–203. (szw.).
• Wilhelm Odelberg: N Otto G Nordenskjöld. W: Svenskt biografiskt lexikon. [dostęp 2020-08-17]. (szw.).