Mit Przegranej Sprawy

Artykuł z St. Louis Globe-Democrat dotyczący poświęcenia pomnika żołnierzom Konfederacji w Jackson w stanie Mississippi, czerwiec 1891 roku. W nagłówku wspomniano o „Przegranej Sprawie”[1].

Mit Przegranej Sprawy[2] (ang. Lost Cause Myth, Lost Cause of the Confederacy, Lost Cause) – amerykański pseudohistoryczny[3][4] mit o charakterze denialistycznym[5][6][7], który głosi, że wśród powodów dokonania secesji przez Skonfederowane Stany Ameryki i rozpętania wojny secesyjnej nie znajdowało się niewolnictwo albo odgrywało ono niszową rolę w obliczu innych przyczyn, które miały być bardziej sprawiedliwe i szlachetne[8]. Wykreowany został w 1866 roku i od tego czasu pełni ważną rolę w dyskursie politycznym dotyczącym kwestii rasowych, płciowych i religijnych na Południu USA[9][10].

Zwolennicy Mitu z reguły powołują się na kulturę honoru i etos rycerski przedwojennego Południa w swoich narracjach. Głoszą, że niewolnicy byli dobrze traktowani i zaprzeczają, że ich los był głównym powodem wojny mimo, iż sami przywódcy Konfederacji jasno to wyrażali w swoich oświadczeniach (np. Cornerstone Speech)[11]. W zamian za to starają się oni przedstawić wojnę secesyjną jako obronę praw stanowych oraz jako zło konieczne, potrzebne do ochrony ich rolniczej ekonomii i stylu życia przed rzekomą „północną agresją”[12][13][14]. Tym samym zwycięstwo Unii przedstawiane jest jako efekt większego rozmiaru oraz potencjału przemysłowego Północy podczas, gdy strona konfederacyjna przedstawiana jest jako ta, która była lepsza pod względem moralnym i wojskowym[11]. Współcześni historycy zdecydowanie nie zgadzają się z tą narracją, podkreślając przy tym, że niewolnictwo niezaprzeczalnie było główną przyczyną wybuchu wojny.

Jako najintensywniejsze okresy propagowania Mitu Przegranej Sprawy określa się przełom XIX i XX wieku, kiedy propagatorzy Mitu walczyli o zachowanie pamięci o umierających weteranach wojny secesyjnej i czas działalności ruchu praw obywatelskich (lata 50. i 60. XX wieku), w reakcji na rosnące społeczne poparcie dla równości rasowej. Poprzez takie akcje jak budowanie okazałych pomników ku pamięci konfederatów oraz pisanie zmanipulowanych książek historycznych organizacje promujące Mit Przegranej Sprawy (w tym United Daughters of the Confederacy i Sons of Confederate Veterans) starały się utrwalić wśród białych Amerykanów z Południa ich „prawdziwą” wersję historii wojny secesyjnej i tym samym zapewnić dalsze istnienie praw faworyzujących białych Amerykanów, takich jak prawa Jima Crowa[9]. Pod tym względem biała supremacja jest centralną cechą narracji Mitu Przegranej Sprawy[15].

Przypisy

  1. ↑ Great Day for the South, „St. Louis Globe-Democrat”, Jackson, Mississippi, 4 czerwca 1891 [dostęp 2020-08-08] [zarchiwizowane z adresu 2021-01-25] .
  2. ↑ KatarzynaK. Surmiak-Domańska KatarzynaK., Stan świadomości [online], www.tygodnikpowszechny.pl, 30 sierpnia 2015 [dostęp 2022-11-17]  (pol.).
  3. ↑ PaulP. Duggan PaulP., The Confederacy Was Built on Slavery. How Can So Many Southern Whites Think Otherwise?, The Washington Post, 28 listopada 2018 [dostęp 2020-03-02] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-16] .
  4. ↑ The Black and the Gray: An Interview with Tony Horwitz, t. 4, Southern Cultures, 1998, s. 5-15, DOI: 10.1353/scu.1998.0065 .
  5. ↑ American Battlefield Trust, October 30, 2020, updated March 25, 2021 [online], 30 października 2020 [dostęp 2021-06-02] [zarchiwizowane z adresu 2021-06-02] .
  6. ↑ MollyM. Ball MollyM., Stonewalled, „Time”, 7 czerwca 2021, s. 54 .
  7. ↑ Karen L.K.L. Cox Karen L.K.L., Five Myths About the Lost Cause, The Washington Post, 14 stycznia 2021 [dostęp 2021-06-02] [zarchiwizowane z adresu 2021-04-14] .
  8. ↑ Confederate Symbols Are Making Way for Better Things, Los Angeles Times, 27 lutego 2021, A-2 [dostęp 2021-05-23] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-23] .
  9. ↑ a b Karen L.K.L. Cox Karen L.K.L., Dixie's Daughters: The United Daughters of the Confederacy and the Preservation of Confederate Culture, University Press of Florida, 2019, ISBN 978-0-8130-6413-0, OCLC 1258986793 .
  10. ↑ Charles ReaganCh.R. Wilson Charles ReaganCh.R., Baptized in Blood: The Religion of the Lost Cause, 1865–1920, University of Georgia Press, 2011 .
  11. ↑ a b Adam H.A.H. Domby Adam H.A.H., The False Cause: Fraud, Fabrication, and White Supremacy In Confederate Memory, University of Virginia Press, 11 lutego 2020, ISBN 978-0-8139-4376-3, OCLC 1151896244 [dostęp 2020-07-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-08-06] .
  12. ↑ C.C. White C.C., Journeys in Social Education: A Primer, Springer Science & Business Media, 23 lipca 2011, s. 102, ISBN 978-94-6091-358-7 .
  13. ↑ Avery O.A.O. Craven Avery O.A.O., The Growth of Southern Nationalism, 1848–1861: A History of the South, LSU Press, 1 lutego 1953, s. 339, ISBN 978-0-8071-0006-6 [dostęp 2022-09-07] .
  14. ↑ Gary W.G.W. Gallagher Gary W.G.W., Alan T.A.T. Nolan Alan T.A.T., The Myth of the Lost Cause and Civil War History, Indiana UP, 2000, ISBN 978-0-253-33822-8 [dostęp 2015-12-11] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-12] .
  15. ↑ David W.D.W. Blight David W.D.W., Race and Reunion: The Civil War in American Memory, Harvard University Press, 2001, s. 259, ISBN 978-0-674-00332-3 [dostęp 2015-12-11] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-10] .