Karel Kosík

Karel Kosík (ur. 26 czerwca 1926 w Pradze, zm. 21 lutego 2003 tamże) – czeski filozof marksistowski. W swojej najsłynniejszej pracy filozoficznej Dialektyka tego, co konkretne (1963) zaprezentował oryginalną syntezę Heideggerowskiej wersji fenomenologii z poglądami „młodego Marksa”. Jego późniejsze prace mogą być określone jako ostra krytyka społeczeństwa nowoczesnego z pozycji lewicowego konserwatyzmu.

Życiorys

Od 1 września 1943 aż do aresztowania przez Gestapo 17 listopada 1944 był członkiem nielegalnej antynazistowskiej partyzanckiej grupy komunistycznej Předvoj („Awangarda”) i redaktorem naczelnym nielegalnego czasopisma Boj mladých („Walka młodych”). Po schwytaniu był przetrzymywany pod ścisłym nadzorem na praskim Pankrácu i wielokrotnie przesłuchiwany. Od 30 stycznia do 5 maja 1945 był więźniem obozu koncentracyjnego Theresienstadt.

W latach 1945–1947 studiował filozofię i socjologię na Uniwersytecie Karola w Pradze. W latach 1947–1949 uczęszczał na wykłady z filozofii na Uniwersytecie Leningradzkim i Moskiewskim Uniwersytecie Państwowym w Związku Radzieckim.

W 1950 kończy studia w Pradze na Uniwersytecie Karola. W tym czasie poznaje swoją przyszłą żonę Růženę Grebeníčkovą (późniejszą laureatkę Nagrody im. Herdera), z którą miał 3 dzieci (Antonín Kosík, Irena Kosíková i Štěpán Kosík).

W latach 1952–1969 pracuje jako naukowiec na Wydziale Filozofii Czechosłowackiej Akademii Nauk. Daje wykłady w różnych krajach świata (m.in. w Wenecji na 12 Międzynarodowym Kongresie Filozoficznym i w Meksyku na 13 Międzynarodowym Kongresie Filozoficznym). W 1963 publikuje swoją główną pracę Dialektyka tego, co konkretne. Studia z problematyki człowieka i świata. Od 1968 roku pracuje na stanowisku profesora filozofii Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Karola - do roku 1970, kiedy zostaje usunięty ze stanowiska.

W latach 1971–1990 wielokrotnie jest przesłuchiwany i odwiedzany w mieszkaniu przez służby bezpieczeństwa policji państwowej Stb, podczas których konfiskowane są jego rękopisy, notatki i książki. Jego prace są zakazane we wszystkich państwowych bibliotekach.

Po aksamitnej rewolucji 1989 powraca na Uniwersytet Karola (gdzie wykłada w latach 1990–1992) i na Akademię Nauk Republiki Czeskiej (gdzie wykłada od 1992 do śmierci). Wiele podróżuje po Europie z wykładami (głównie do Barcelony i Paryża). W 1999 otrzymał Nagrodę im. Toma Stopparda przyznawaną przez środowisko Karta 77 za swoją książkę Myśli przedpotopowe; w 2001 w Klementinum otrzymał od czeskiego ministra kultury Nagrodę Artis Bohemiae amicis.

Najważniejsze prace

• Książki
  • Česká radikální demokracie (Czeska radykalna demokracja; Praga 1958),
  • Dialektika konkrétního (Dialektyka tego, co konkretne; Praga 1963, 1965, 1966 i liczne tłumaczenia na języki europejskie i japoński),
  • Moral und Gesellschaft (Moralność i Społeczeństwo; Frankfurt nad Menem 1968, 1970),
  • La nostra crisi attuale (Nasz obecny kryzys; Rzym 1969, Barcelona 1971),
  • Století Markéty Samsové (Wiek Markety Samsowej; Praga 1993, 1995),
  • The Crisis of Modernity. Essays and Observations from the 1968 Era (Kryzys nowoczesności. Eseje i obserwacje z ery 1968 roku; Lanham 1995),
  • Jinoch a smrt (Młody człowiek i śmierć; Praga 1995),
  • Předpotopní úvahy (Myśli przedpotopowe; Praga 1997),
  • Poslední eseje (Ostatnie eseje; Praga 2004),
• Artykuły:
  • "Dialectic of the Concrete Totality", w: Telos nr 2 (Jesień 1968), New York: Telos Press.

Linki zewnętrzne

• In the memory of Karel Kosík I. & II.. brikcius.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].