Julius Klengel

Julius Klengel
Ilustracja
Julius Klengel w 1903
Data i miejsce urodzenia

24 września 1859
Lipsk

Pochodzenie

niemieckie

Data i miejsce śmierci

27 października 1933
Lipsk

Instrumenty

wiolonczela, fortepian

Gatunki

muzyka poważna muzyka romantyczna

Zawód

wiolonczelista, kompozytor i pedagog

Multimedia w Wikimedia Commons

Julius Klengel (ur. 24 września 1859 w Lipsku, zm. 27 października 1933 tamże) – niemiecki wiolonczelista, kompozytor i pedagog.

Życiorys

Pochodził z umuzykalnionej rodziny[1]. Był uczniem Emila Hegera (wiolonczela) i Salomona Jadassohna (kompozycja)[2][3]. W wieku 15 lat dołączył do lipskiej Orkiestry Gewandhaus, a w latach 1881–1924 został pierwszym wiolonczelistą i solistą tej orkiestry[3][4][5].

Odbywał tournée po Europie jako solista oraz wiolonczelista zespołów kameralnych[6]. W 1887 w Petersburgu dał rosyjską premierę koncertu wiolonczelowego D-dur Haydna[1][2][5]. W 1889 wystąpił ponownie w Petersburgu z serią koncertów muzyki kameralnej. Koncertował wtedy z petersburskim kwartetem smyczkowym, którego liderem był skrzypek Leopold Auer[3], a także z Brodsky Quartet, zespołem założonym w 1884 przez Adolfa Brodskiego, profesora lipskiego konserwatorium[2][3] oraz Gewandhaus Quartett, założonym w 1808, najstarszym nieprzerwanie aktywnym do dziś kwartetem na świecie[3][6].

Klengela uważano za mistrza muzyki kameralnej, znającego na pamięć cały standardowy repertuar kameralistyki[1]. Jego gra spotykała się jednak z krańcowo różnym odbiorem. Z jednej strony krytykowano go za dążność do technicznej poprawności kosztem jakości brzmienia[3], uważając jego silne, przenikliwe i jasne tony za nieszczególne piękne. Z drugiej – chwalono go za muzykalność jego interpretacji, doskonałe wyczucie stylu i techniczną biegłość, zwłaszcza w sonatach Beethovena i suitach wiolonczelowych Bacha[2].

W latach 1881–1933 wykładał w lipskim konserwatorium, od 1899 jako profesor[4][5][6]. Klengel był również pianistą i często akompaniował swoim uczniom, zawsze grając z pamięci[1]. Wykształcił wielu znanych wiolonczelistów, m.in. Emanuela Feuermanna, Guilherminy Suggii, Grigorija Piatigorskiego[2][3][5] oraz Henryka Adamusa i Dezyderiusza Danczowskiego.

Jest autorem wielu utworów na wiolonczelę; skomponował m.in. cztery koncerty, trzy concertina i Hymn na 12 wiolonczeli dedykowany pamięci dyrygenta Arthura Nikischa[1][3]. Komponował także utwory kameralne[2].

Wybrane kompozycje

(na podst. International Music Score Library Project[7])

  • Capriccio, op. 3
  • I Koncert wiolonczelowy a-moll, op. 4
  • Dwa utwory na cztery wiolonczele, op. 5
  • Scherzo na wiolonczelę i fortepian, op. 6
  • I Concertino C-dur, op. 7
  • Mazurek nr 3 na wiolonczelę i fortepian, op.14
  • Wariacje na cztery wiolonczele, op. 15
  • II Koncert wiolonczelowy d-moll, op. 20
  • Suita d-moll na dwie wiolonczele, op. 22
  • Serenada F-dur, op. 24
  • Kaprys na wiolonczelę i fortepian, op. 27
  • Temat z wariacjami na cztery wiolonczele, op. 28
  • Impromptu na cztery wiolonczele, op. 30
  • III Koncert wiolonczelowy a-moll, op. 31
  • Cztery utwory na cztery wiolonczele, op. 33
  • Trio fortepianowe nr 2, dla dzieci, op. 35
  • IV Koncert wiolonczelowy h-moll, op. 37
  • II Concertino G-dur na wiolonczelę i fortepian, op. 41
  • Koncert podwójny e-moll na dwie wiolonczele, op. 45
  • III Concertino a-moll na wiolonczelę i fortepian, op. 46
  • Sześć sonat na wiolonczelę i fortepian, op. 47
  • Sześć sonat na wiolonczelę i fortepian, op. 48
  • Andante Sostenuto na wiolonczelę i orkiestrę, op. 51
  • Suita na wiolonczelę i organy, op. 54
  • Suita d-moll na wiolonczelę, op. 56
  • Hymnus na dwanaście wiolonczeli, op. 57
  • Koncert na skrzypce, wiolonczelę i orkiestrę, op. 61

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Julius Klengel. [w:] Cello.org [on-line]. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-21)]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e f Forbes 2004 ↓.
  3. ↑ a b c d e f g h Julius Klengel. [w:] Naxos. Classical Music [on-line]. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-14)]. (ang.).
  4. ↑ a b Chodkowski 1995 ↓, s. 446.
  5. ↑ a b c d Solow 2011 ↓.
  6. ↑ a b c Randel 1996 ↓.
  7. ↑ List of works by Julius Klengel. [w:] IMSLP [on-line]. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-14)]. (ang.).

Bibliografia

  • publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Don Michael Randel: The Harvard Biographical Dictionary of Music. Belknap Press, 1996, s. 452. ISBN 0-674-37299-9. (ang.).
  • Watson Forbes: Klengel, Julius. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. K. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).
  • Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 446. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
  • Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji Jeffrey Solow. A Who's Who for Cellists; Julius Klengel. „Strings”. Vol. 16 (No. 4), 11/12 2011. via Questia. (ang.). 

Linki zewnętrzne

Kontrola autorytatywna (osoba):
  • ISNI: 0000000108919335
  • VIAF: 42027926
  • LCCN: n82085725
  • GND: 116230797
  • BnF: 13927070d
  • SUDOC: 158053842
  • NLA: 35808125
  • NKC: xx0023131
  • BNE: XX5053195
  • NTA: 09683207X
  • BIBSYS: 3086942
  • CiNii: DA09643826
  • Open Library: OL4643099A
  • PLWABN: 9810702308105606
  • NUKAT: n2003039117
  • J9U: 987007263959705171
  • PTBNP: 1516745
  • CANTIC: a19114217
  • LNB: 000181495
  • CONOR: 172853347
  • KRNLK: KAC199615094
  • LIH: LNB:BWE9;=BD
  • RISM: people/23309
  • WorldCat: lccn-n82085725