Józef Siemiradzki

1881

Data i miejsce urodzenia

28 marca 1858
Charków, gubernia charkowska, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

12 grudnia 1930
Warszawa, Polska

Miejsce spoczynku

cmentarz Powązkowski

Zawód, zajęcie

geolog, paleontolog

Narodowość

polska

Tytuł naukowy

profesor

Odznaczenia

Multimedia w Wikimedia Commons

Józef Siemiradzki (ur. 28 marca 1858 w Charkowie, zm. 12 grudnia 1933 w Warszawie) – polski geolog i podróżnik, profesor paleontologii Uniwersytetu Lwowskiego (1901–1933).

Życiorys

Ukończył III Gimnazjum w Warszawie. Studia przyrodnicze odbył na Uniwersytecie Dorpackim. Był członkiem Konwentu Polonia^[1]. Głównym przedmiotem badań Siemiradzkiego były skamieniałości i stratygrafia jury. Już w 1882 wydano drukiem jego pracę na temat głazów narzutowych na ziemiach polskich. Wkrótce potem wyruszył do Ameryki Łacińskiej, którą odwiedził 3-krotnie: 1882–1883, 1892 i 1895. Był członkiem Ligi Narodowej^[2].

Był również encyklopedystą oraz edytorem Encyklopedii zbiór wiadomości z wszystkich gałęzi wiedzy - polskiej encyklopedii wydanej w latach 1898–1907 przez społeczną organizację edukacyjną Macierz Polska, która działała w Galicji w okresie zaboru austriackiego. Wymieniony jest jako współautor tego dzieła^[3].

Prowadził szeroko zakrojone badania Andów. Poza pasją geologa kierowała nim chęć poznania losu polskich emigrantów, szczególnie chłopskiej emigracji masowej z II połowy XIX wieku. Plonem wypraw amerykańskich były reportaże z podróży, w tym pierwsza książka Z Warszawy do Równika, zawierająca ryciny wykonane na podstawie rysunków autora z podróży. Profesor Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we Lwowie, rektor tej uczelni w roku akademickim 1926/1927, prorektor 1927/1928. W połowie 1911 był jednym z inicjatorów zawiązania w Paryżu towarzystwa akcyjnego „Banque Franco-Galizienne, societe anonyme” (ponadto także m.in. Michał Jorkasch-Koch)^[4].

Był honorowym członkiem Państwowego Instytutu Geologicznego, członkiem PAU.

Został pochowany w grobie rodziny Siemiradzkich na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 67-6-1,2).

Wybrane prace

Reportaże z podróży:

Z Warszawy do Równika. Wrażenia z podróży po Ameryce Południowej odbytej w latach 1882–83 (1885, wznowienie 2014)
Za morze! Szkice z wycieczki do Brazylii (1894)

Podręczniki:

Geologia ziem polskich (tom 1 – 1903, tom 2 – 1909)
Płody kopalne Polski (1922)
O czym mówią kamienie? 1929

Odznaczenia i wyróżnienia

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (27 listopada 1929)^[5]^[6]
Krzyż Walecznych^[7]

Upamiętnienie

Nazwiskiem Siemiradzkiego nazwano jurajski rodzaj amonita Siemiradzkia^[8].

Przypisy

↑ Antoni Minkiewicz, „Konwent Polonia”, 1828–1978, [w:] Zeszyty Historyczne, zeszyt 46, Paryż 1978, s. 222.
↑ Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn 1964, s. 583.
↑ Finkel 1898 ↓.
↑ Dział ekonomiczny. Bank polsko-francuski w Paryżu. „Nowa Reforma”, s. 3, Nr 327 z 20 lipca 1911.
↑ M.P. z 1929 r. nr 274, poz. 630 „za zasługi na polu naukowem”.
↑ Kronika. Dekoracja Orderem Odrodzenia Polski. „Gazeta Lwowska”, s. 5, Nr 58 z 11 marca 1930.
↑ Nekrolog - Obrońca Lwowa - "Kurier Warszawski", nr 344, 13.12.1933 r.
↑ Family Pseudoperisphinctidae - P. (Siemiradzkia) procerus. Jurassic ammonites. [dostęp 2011-08-28]. (ang.).

Bibliografia

Ludwik Finkel: Encyklopedya zbiór wiadomości z wszystkich gałęzi wiedzy, t. I. Lwów: Macierz Polska, Nakładem Wydawnictwa Macierzy Polskiej, druk. E. Winiarza, 1898, s. III–IX.
M. Graniczny, J. Kacprzak, L. Marks, H. Urban, 2008: Józef Siemiradzki (1858–1933) – geolog niezwykły. Przegląd Geologiczny, 5 [1].
Posłowie do drugiego wydania: Z Warszawy do Równika. Wrażenia z podróży po Ameryce Południowej odbytej w latach 1882–83, Warszawa 2014.