Henri Piéron

Henri Louis Charles Piéron

Data i miejsce urodzenia	18 lipca 1881 Paryż
Data i miejsce śmierci	6 listopada 1964 Paryż
Zawód, zajęcie	fizjolog, psycholog, pedagog
Narodowość	francuska
Uczelnia	École pratique des hautes études Instytutu Psychologii w Paryżu Collège de France
Stanowisko	profesor i kierownik katedry fizjologii wrażeń zmysłowych

Henri Louis Charles Piéron (ur. 18 lipca 1881 w Paryżu, zm. 6 listopada 1964 tamże) – francuski psycholog i fizjolog, dyrektor École pratique des hautes études i Instytutu Psychologii w Paryżu, profesor i kierownik katedry fizjologii wrażeń zmysłowych w Collège de France, założyciel i kierownik pionierskiej placówki kształcenia zawodowego (L'Institut national d'étude du travail et d'orientation professionnelle), wieloletni redaktor czasopisma L'Année Psychologique.

Życiorys

Studia

Był synem matematyka, docenta (fr. agrégé) w École normale supérieure. Studiował na Sorbonie, gdzie uzyskał stopień bakałarza w roku 1898. Od roku 1901 pracował (jako preparator) w zakładzie psychologii doświadczalnej École pratique des hautes études^[1], mieszczącej się wówczas w Villejuif. Jego naukowymi opiekunami byli psychiatra Édouard Toulouse (1865–1947) i psycholog Nicolas Vaschide (późniejsi współpracownicy^[2]^[3]).

Praca zawodowa

Po uzyskaniu licencjatu (1904) otrzymał stanowisko docenta filozofii. Był asystentem Pierre Janeta (1859–1947, filozof i psychiatra)^[4]. Od roku 1910 kierował zespołem zajmującym się psychologią doświadczalną (badania kontynuowane przez ok. 40 lat). Po śmierci prof. Alfreda Bineta (zm. 1911), psychologa i fizjologa, zastąpił go na stanowisku kierownika zakładu psychologii na Wydziale Nauk Przyrodniczych Sorbony (zakład utworzony w roku 1889). W roku 1912 obronił pracę doktorską nt. Le problème physiologique du sommeil (problemy fizjologii snu) i otrzymał stanowisko dyrektora École pratique des hautes études^[4].

W czasie I wojny światowej pracował w Montpellier, w centrum neuropsychiatrycznym (współcześnie Centre Hospitalier Régional Universitaire de Montpellier^[5]). Zajmował się neurologią i psychiatrią czasu wojny. Po wojnie został, w roku 1921, dyrektorem nowego Instytutu Psychologii w Paryżu, a w roku 1923 – tytularnym profesorem Collège de France i kierownikiem utworzonej dla niego katedry fizjologii wrażeń zmysłowych. Był kierownikiem tej katedry do roku 1952^[4].

Od roku 1928 był zaangażowany w tworzenie i rozwój L'Institut national d'étude du travail et d'orientation professionnelle (pełnił funkcję kierownika do roku 1962). Instytut założono zgodnie z programem francuskiego Ministère de l'Instruction Publique, tworzącego nowy system zawodowego kształcenia dzieci kończących szkołę podstawową. W realizacji programu uczestniczyła grupa naukowców o pozytywistycznym nastawieniu (m.in. Edmond Labbé, Henri Laugier, Julien Fontègne), dostrzegających potrzebę kształtowania sprawiedliwego społeczeństwa, zgodnie z zasadami psychologii stosowanej, w tym psychologii pracy^[4]^[6].

Henri Piéron był też, przez ok. 50 lat, redaktorem L'Année Psychologique, jednego z pierwszych na świecie specjalistycznych czasopism poświęconych psychologii naukowej (czasopismo założyli w roku 1894 Alfred Binet i Henry Beaunis)^[4]^[7].

Tematyka pracy naukowej

H. Piéron zajmował się elementarnymi zjawiskami psychicznymi, w tym percepcją wrażeń zmysłowych i życiem emocjonalnym. Był zdecydowanym przeciwnikiem introspekcji, zarówno w badaniach zachowań ludzi, jak zwierząt. Analizował przede wszystkim neurofizjologiczne mechanizmy zachowań, uwzględniając refleksologię i behawioryzm (koncepcje Iwana Pawłowa). Spośród licznych publikacji wyróżniane są: La Sensation, guide de la vie (1945), Bases de l'évolution psychique (1958), Traité de psychologie appliquée (7 tomów wydanych w latach 1949–1959)^[4].

W ramach badań procesu percepcji barw m.in.:

sformułował koncepcję „tetrady receptorowej” (rozwinięcie teorii Younga-Helmholtza); założył, że w siatkówce oka znajdują się cztery aparaty barwoczułe – różne rodzaje komórek receptorowych, powiązanych nerwowymi połączeniami bocznymi („komórki poziome”); trzy z nich miały zawierać po jednym rodzaju fotopigmentu (powstawanie barw chromatycznych)), a czwarty – ich mieszaninę (pobudzenia achromatyczne)^[8]^[9].
przeprowadził (wraz z Kleitmannem) dokładne badania prędkości narastania intensywności różnych wrażeń chromatycznych; różnice między tymi prędkościami powodują wystąpienie w siatkówce efektów indukcji i powstawanie wrażenia barw, np. na wirującej czarno-białej tarczy Benhama^[10]^[11]),
wykazał odrębność dwóch składowych cech barwy – jasności i nasycenia (np. po addytywnym zmieszaniu barw ich sumaryczna jasność jest większa, lecz czystość maleje)^[12].

Publikacje (wybór)

Les tropismes W: Rapports et comptes rendu du VIe Congrès international de Psychologie (1909, 1910),
L'Évolution de la mémoire (1910, 1918),
Le Problème physiologique du sommeil (1913),
Le Cerveau et la Pensée (1923),
La Connaissance sensorielle et les problèmes de la vision (1926),
La psychologie comme science du comportement et le behaviorisme. J. Psychol. (1927),
Psychologie expérimentale (1927, 1939),
Psychologie zoologique (1941),
La Sensation, guide de la vie (1945),
Autobiography. W: A History of Psychology in Autobiography ed. by E.G. Bohring et al., vol. 4 (1952),
[redakcja] Vocabulaire de la psychologie 1951),
De l'Actinie à l'Homme. Études de psychologie comparée, t. 1: Anticipation et mémoire. Bases de l'évolution psychique (1958), t. 2: De l'instinct animal au psychisme humain. Affectivité et conditionnement (1959)

Przypisy

↑ L’Ecole pratique des hautes études > Une longue histoire. [w:] Strona internetowa uczelni [on-line]. www.ephe.sorbonne.fr. [dostęp 2016-08-28]. (fr.).
↑ Édouard Toulouse, Nicolas Vaschide, Henri Piéron: Technique de psychologie expérimentale (examen des sujets. O Doin, 1904.
↑ Nicolas Vaschide , Henri Piéron: La psychologie du rêve au point de vue médical. J.-B. Baillière et fils, 1902.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f J. A. Chmurzyński: Henri Piéron. [w:] Biogram na stronie internetowej Polskiego Towarzystwa Etologicznego [on-line]. ptetol.nencki.gov.pl, 9 lutego 2006. [dostęp 2014-07-07]. (pol.).
↑ Centre Hospitalier Régional Universitaire de Montpellier ( clinical teams). [w:] Strona internetowa CHRU Montpellier [on-line]. www.chu-montpellier. [dostęp 2014-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-14)]. (ang.).
↑ L'Institut national d'étude du travail et d'orientation professionnelle. [w:] Strona internetowa instytutu [on-line]. inetop.cnam.fr. [dostęp 2016-11-10]. (fr.).
↑ L'Année psychologique; Topics in Cognitive Psychology. [w:] Strona internetowa czasopisma [on-line]. www.necplus.eu. [dostęp 2014-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-28)]. (fr.).
↑ Wiktor Stopyra. Widzenie barw. „Okulistyka > Kompendium Okulistyki”, 2012. ISSN 1505-2753. (pol.).
↑ Zausznica 1958 ↓, s. 277.
↑ Zausznica 1958 ↓, s. 253–254.
↑ Pracownia Dydaktyki Fizyki i Astronomii, Instytut Fizyki, Uniwersytet Szczeciński; Opiekun strony: Tadeusz Molenda: Eksperyment :Tarcza Benhama. [w:] Instrukcja wykonania doświadczenia; 2 filmy [on-line]. dydaktyka.fizyka.szc.pl. [dostęp 2014-07-07]. (pol.).
↑ Zausznica 1958 ↓, s. 245.

Bibliografia

Adam Zausznica: Nauka o barwie. Warszawa: PWN, 1958.

Linki zewnętrzne

Jean Piaget. Henri Piéron: 1881–1964. „The American Journal of Psychology”. 79 (1), s. 2+147–150, marzec 1966. University Illinois Ptrdd. (ang.).
Piéron – Bibliothèques Universitaires Paris Descartes, L'université Paris Descartes, zob. też Les bibliothèques (lista, mapka)
publikacje na PubMed, Results: 1 to 20 of 31
Internet archive, results: 6 for: Henri Piéron
Henri Piéron (1881–1964) w: ARCHIVES NATIONALES Paris Fontainebleau Pierrefitte-sur-Seine
Henri Piéron na Bienvenidos a EcuRed
Littman RA, Unbound MEDLINE Henri Piéron and French psychology: a comment on Professor Fraisse's note, Journal of the history of the behavioral sciences 7: 1971 Jul pg 261-8
Université Paris Descartes Centre Henri Piéron Institut De Psychologie