Generałowie zakonu paulinów

Generałowie zakonu paulinów – lista przełożonych generalnych Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika (paulinów). Funkcję tę pełniło dotychczas 86 zakonników, wybieranych od 1319. Pierwszym generałem został o. Wawrzyniec Ostrogoński OSPPE, a obecnym, 86. z kolei jest o. dr Arnold Chrapkowski OSPPE. Władza generała rozciąga się na cały zakon (wszystkie prowincje, klasztory i zakonników)[a]. Siedzibą generała jest główny klasztor zakonu na Jasnej Górze w Częstochowie[2].

Charakterystyka

Pomnik bł. Euzebiusza (założyciela i pierwszego prowincjała paulinów) przy placu Szent István w Ostrzyhomiu[3]

Pierwsi przełożeni tworzącego się zakonu św. Pawła Pierwszego Pustelnika nazywani byli „prowincjałami”[4]. Należeli do nich: bł. Euzebiusz z Ostrzyhomia, Benedykt, Stefan i Wawrzyniec Ostrogoński[4]. Kierowali oni pierwotną wspólnotą zakonną dożywotnio, a ich siedzibą był klasztor Świętego Krzyża na górze Pilis (Królestwo Węgier)[4]. W 1300 siedzibę najwyższego przełożonego przeniesiono do klasztoru św. Wawrzyńca w pobliżu Budy[4]. Pierwszym generałem zakonu został wybrany dotychczasowy prowincjał o. Wawrzyniec Ostrogoński[4]. Papież Jan XXII w 1319 zatwierdził konstytucje zakonu i przyznał tytuł: generała – najwyższemu przełożonemu całego zakonu, oraz zatwierdził nazwę zakonu jako: „Zakon Braci Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika” (łac. Ordo Sancti Pauli Primi Eremitæ)[5]. Według historyków zakonu, istniało wówczas około 60 klasztorów, w których przebywało około 900 zakonników[5].

Urząd pierwszych generałów był dożywotni, chociaż podczas kapituł można się było zrzec tego urzędu (jako pierwszy dokonał tego o. Trystian w 1367[5]). 1417-12-28 28 grudnia 1417(dts) papież Marcin V, bullą nakazał, aby wyboru generała dokonywać początkowo tylko w Królestwie Węgier[5]. W 1439 na mocy bulli papieża Eugeniusza IV generał mógł sprawować rządy do 4 lat, a kandydat na ten urząd winien ukończyć 40 lat[4]. Wybierali go na ten urząd przeorowie wszystkich domów zakonnych[4]. Od 1624 wybory generała dokonywane są przez tzw. dyskretów[5]. Następnie w 1640, Stolica Apostolska zadecydowała, aby wybierano generała na okres 6 lat[4][b].

Po kasacie zakonu paulinów na obszarze Królestwa Węgier przez cesarza Józefa II Habsburga, na mocy brewe papieża Piusa VI z 1784-12-03 3 grudnia 1784(dts) zakonem na terenie istniejących klasztorów w Królestwie Polskim zarządzał do 1864 wikariusz generalny zwany progenerałem[5].

Generał z tzw. definitorium, czyli najwyższą radą zakonną, zwołuje kapituły wyborcze i międzyokresowe[4]. Ponadto osobiście lub przez swego delegata zobowiązany jest co 3 lata wizytować wszystkie prowincje i domy zakonne[4]. Na wypadek ewentualnej śmierci lub rezygnacji z urzędu generała obowiązki przełożonego zakonem przejmuje tymczasowo wikariusz generalny (zastępca generała), który w przeciągu trzech miesięcy ma obowiązek zwołania nadzwyczajnej kapituły wyborczej, celem wyboru nowego generała[6]. Zgodnie z przepisami i tradycją zakonną, wybiera się na ten urząd zwykle najwybitniejszych zakonników, odznaczających się świętością życia, umiłowaniem zakonu, mądrością, wykształceniem i doświadczeniem w kierowaniu wspólnotą[4].

Siedziba generała

Siedziba generała zakonu paulinów[7]
Lp. Okres Miejsce Miejscowość Państwo
1. 1300–1525 Klasztor św. Wawrzyńca pod Budą Buda  Węgry
2. 1525–1577 Klasztor w Elefant Horné Lefantovce  Słowacja
3. 1577–1663 Klasztor w Lepoglavie Lepoglava  Królestwo Chorwacji
4. 1663–1786 Klasztor w Maria-Thalu Marianka  Słowacja
5. od 1786 Jasna Góra Częstochowa  Polska

Lista przełożonych generalnych

O. Aleksander Zięba, progenerał paulinów (1854–1860) na obrazie pędzla Aleksandra Borawskiego
O. Euzebiusz Rejman, generał paulinów (1903–1910) na obrazie pędzla Aleksandra Borawskiego
O. Piotr Markiewicz, generał paulinów (1920–1931) i (1946–1952)
O. Pius Przeździecki, generał paulinów (1931–1942)
O. Arnold Chrapkowski, generał paulinów od 2014
Pierwsi prowicjałowie paulinów[5][8]
Lp. Okres Prowincjał
1 1250 – 1270-01-20 20 stycznia 1270(dts) † bł. Euzebiusz z Ostrzyhomia
2 1270–1290 † o. Benedykt
3 1290–1300 † o. Stefan
4 1300–1319 o. Wawrzyniec Ostrogoński
Generałowie paulinów
Lp. Okres Generał №
1 1319–1325 † o. Wawrzyniec Ostrogoński 1°
2 1325 – 1330-12-08 8 grudnia 1330(dts) o. Stefan 2°
3 1330–1335 o. Mikołaj I „Theutonicus” 3°
4 1336–1340 o. Piotr I 4°
5 1340–1345 † o. Mikołaj I „Theutonicus”
6 1345–1351 † o. Piotr I
7 1351–1354 o. Piotr II 5°
8 1354–1361 † o. Mikołaj II 6°
9 1362–1367 o. Trystian 7°
10 1367–1369 † o. Piotr III 8°
11 1369–1371 o. Trystian
12 1371–1374 o. Andrzej I 9°
13 1374–1377 o. Piotr IV 10°
14 1377–1381 † o. Tomasz I 11°
15 1381–1392 † o. Mikołaj III 12°
16 1393–1410 o. Jerzy de Ethee 13°
17 1410–1412 o. Władysław I 14°
18 1412–1417 † o. Jerzy de Ethee
19 1417–1428 † o. Piotr V 15°
20 1428–1431 † o. Łukasz 16°
21 1431–1434 o. Franciszek „Pobożny” 17°
22 1434–1441 † o. Benedykt I 18°
23 1441–1444 o. Marcin 19°
24 1444–1448 o. Brykcjusz 20°
25 1448–1452 o. Stefan II „Znakomity” 21°
26 1452–1456 o. Stefan III „Świder”, „Furo” 22°
27 1456–1459 † o. Wincenty Fekete 23°
28 1459–1460 † o. Andrzej II 24°
29 1460–1463 o. Jan Macer 25°
30 1463–1468 o. Andrzej III 26°
31 1468–1472 o. Piotr VI „Bonefili” 27°
32 1472–1476 o. Grzegorz I 28°
33 1476–1480 o. Tomasz II de Sabaria z Trnavy 29°
34 1480–1482 † o. Grzegorz I
35 1482–1484 † o. Walenty Szegended 30°
36 1484–1488 † o. Tomasz II de Sabaria z Trnavy
37 1488–1492 o. Piotr VII de Zalonkemenyi 31°
38 1492–1496 o. Benedykt II 32°
39 1496–1500 o. Stefan IV de Lórandhaza 33°
40 1500–1506 † o. Mikołaj IV „Sprawiedliwy” 34°
41 1506–1512 o. Stefan IV de Lórandhaza
42 1512–1518 o. Grzegorz II de Bal Szent-Miklos 35°
43 1518–1523 o. Dominik 36°
44 1523–1528 o. Jan II de Zalonkemenyi 37°
45 1528–1532 o. Grzegorz III Gyöngyösi 38°
46 1532–1533 o. Jan III 39°
47 1533–1540 o. Walenty II 40°
48 1540–1544 † o. Emeryk 41°
49 1544–1551 o. Franciszek 42°
50 1551–1553 † o. Grzegorz IV 43°
51 1553–1556 o. Emeryk II Bakay 44°
52 1556–1560 † o. Tomasz II Hatay-Nadat 45°
53 1560–1565 o. Jerzy II Cerasinus 46°
54 1565–1570 † o. Michał 47°
55 1570–1576 † o. Piotr VIII 48°
56 1576–1593 † o. Stefan V z Trnavy 49°
57 1593–1611 † o. Szymon Bratulić 50°
58 1611–1628 o. Jan IV Zaić 51°
59 1628 – 1629-10-27 27 października 1629(dts) †[c] o. Rudolf Biel 52°
60 1632 – 1636-02-02 2 lutego 1636(dts) †[d] o. Marcin Gruszkowicz 53°
61 1640–1644 o. Mikołaj Staszewski 54°
62 1644–1651 o. Marcin Borković 55°
63 1651–1657 o. Paweł Ivanović 56°
64 1657–1663 o. Marcin Borković
65 1663–1669 o. Paweł Ivanović
66 1669–1675 o. Jan V Kéry 57°
67 1675–1681 o. Augustyn Benković 58°
68 1681 – 1686-10-01T00:00:00.001 1 października 1686(dts) †[e] o. Grzegorz V Bebery 59°
69 1687 – 1689-12-07 7 grudnia 1689(dts) † o. Rafał Michalski 60°
70 1690–1695 o. Ludwik Barilović 61°
71 1696–1701 o. Kacper Malecić 62°
72 1702–1708[f] o. Emeryk III Esterhàzy hr. de Galanta 63°
73 1709–1712 †[g] o. Ludwik Barilović
74 1715–1721 o. Jan Kristoloveć 64°
75 1721–1727 o. Chryzostom Koźbiałowicz 65°
76 1727–1733 o. Stefan Demsić 66°
77 1733–1739 o. Chryzostom Koźbiałowicz
78 1739 – 1745-07-04 4 lipca 1745(dts) † o. Andrzej IV Mušar 67°
79 1745–1748 †[h] o. Stefan Ordődy 68°
80 1751 – 1753-05-09 9 maja 1753(dts) † o. Mateusz Ittinger 69°
81 1754–1760 o. Franciszek III Ròsa 70°
82 1760 – 1761-04-27 27 kwietnia 1761(dts) †[i] o. Jerzy Lőderer 71°
83 1763–1769 o. Gerard Tomassić 72°
84 1769–1776 o. Paweł Esterhàzy 73°
85 1776–1778 o. Karol Ordődy[j] 74°
Wizytatorzy generalni (progenerałowie) lub wikariusze generalni polskiej prowincji paulinów
Lp. Okres Progenerał
1 1785-05-25 25 maja 1785(dts) – 1788-02-02 2 lutego 1788(dts) o. dr Chryzostom Lubojeński
2 1788-09-02 2 września 1788(dts) – 1795-09-13 13 września 1795(dts) o. dr Sebastian Wichliński
3 1795-09-13 13 września 1795(dts) – 1801-09-30 30 września 1801(dts) o. dr Marcin Jasiński
4 1801-09-30 30 września 1801(dts) – 1807-09-23 23 września 1807(dts) o. dr Teodor Gruber
5 1807-09-23 23 września 1807(dts) – 1814-02-07 7 lutego 1814(dts) o. dr Mateusz Lubojeński
6 1814-02-07 7 lutego 1814(dts) – 1819-11-22 22 listopada 1819(dts) o. Hilarion Szuffranowicz
7 1819-11-22 22 listopada 1819(dts) – 1825-11-21 21 listopada 1825(dts) o. dr Eustachy Lachowicz
8 1825-11-21 21 listopada 1825(dts) – 1831-11-22 22 listopada 1831(dts) o. dr Jan Gółkowski
9 1831-11-22 22 listopada 1831(dts) – 1833-03-03 3 marca 1833(dts) o. dr Teodor Fortuński
10 1833-07-14 14 lipca 1833(dts) – 1839-09-23 23 września 1839(dts) o. dr Jan Gółkowski
11 1839-09-23 23 września 1839(dts) – 1845-09-23 23 września 1845(dts) o. Filip Lipiński
12 1845-09-23 23 września 1845(dts) – 1848-06-27 27 czerwca 1848(dts) o. Filip Lipiński
13 1848-09-25 25 września 1848(dts) – 1854-10-23 23 października 1854(dts) o. dr Aleksy Cisowski
14 1854-10-23 23 października 1854(dts) – 1860-10-01T00:00:00.001 1 października 1860(dts) o. dr Aleksander Zięba
15 1860-10-01T00:00:00.001 1 października 1860(dts) – 1864-11-27 27 listopada 1864(dts)[k] o. dr Mateusz Knefliński
Generałowie paulinów
Lp. Okres Generał[5] №
86 1903 – grudzień 1910 o. Euzebiusz Rejman 75°
87 1920-01-19 19 stycznia 1920(dts) – 1931-10-14 14 października 1931(dts) o. dr Piotr Markiewicz 76°
88 1931-10-14 14 października 1931(dts) – 1937-05-03 3 maja 1937(dts) o. Pius Przeździecki 77°
89 1937-05-04 4 maja 1937(dts) – 1942-10-02 2 października 1942(dts) †[l] o. Pius Przeździecki
90 1946-01-12 12 stycznia 1946(dts) – 1952-05-23 23 maja 1952(dts) o. dr Piotr Markiewicz
91 1952-05-23 23 maja 1952(dts) – 1957-04-25 25 kwietnia 1957(dts) o. Alojzy Wrzalik 78°
92 1957-07-29 29 lipca 1957(dts) – 1963-07-13 13 lipca 1963(dts) o. Ludwik Nowak 79°
93 1963-07-23 23 lipca 1963(dts) – 1969-05-17 17 maja 1969(dts) o. dr Jerzy Tomziński 80°
94 1969-05-18 18 maja 1969(dts) – 1975-06-13 13 czerwca 1975(dts) o. dr Jerzy Tomziński
95 1975-06-13 13 czerwca 1975(dts) – 1978-03-28 28 marca 1978(dts) o. Grzegorz Kotnis 81°
96 1978-03-28 28 marca 1978(dts) – 1984 o. dr Józef Płatek 82°
97 1984 – 1990-03-29 29 marca 1990(dts) o. dr Józef Płatek
98 1990-03-30 30 marca 1990(dts) – 1996-03-15 15 marca 1996(dts) o. Jan Nalaskowski 83°
99 1996-03-16 16 marca 1996(dts) – 2002-03-05 5 marca 2002(dts) o. Stanisław Turek 84°
100 2002-03-09 9 marca 2002(dts) – 2008-02-18 18 lutego 2008(dts) o. Izydor Matuszewski[2] 85°
101 2008-02-18 18 lutego 2008(dts) – 2014-03-06 6 marca 2014(dts) o. Izydor Matuszewski
102 2014-03-06 6 marca 2014(dts) – 2020-03-04 4 marca 2020(dts) o. dr Arnold Chrapkowski[9] 86°
103 2020-03-04 4 marca 2020(dts) – o. dr Arnold Chrapkowski[10]

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Według Art. 116 Konstytucji Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika – władza Ojca Generała rozciąga się zarówno na cały Zakon, jak i na poszczególne jego części: prowincje, klasztory i osoby, z prawem zarządzania i kierowania całym Zakonem w rzeczach duchowych i materialnych, stosownie do przepisów Prawa kościelnego, Konstytucji i Dyrektorium[1].
  2. ↑ Według Art. 115 Konstytucji Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika – generał może być bezpośrednio po zakończeniu kadencji wybrany na kolejną, drugą sześcioletnią kadencję[1].
  3. ↑ W okresie (1629–1632) o. Jan IV Zaić był przełożonym jako wikariusz generalny[5].
  4. ↑ W okresie (1636–1640) o. Mikołaj Staszewski urzędował jako wikariusz apostolski zakonu, mianowany na ten urząd przez papieża Urbana VIII aż do nowej kapituły wyborczej[5].
  5. ↑ Po śmierci generała o. Grzegorza V Berbery na krótko (1686–1687) funkcję przełożonego pełnił o. Emeryk Nagy jako wikariusz generalny[5].
  6. ↑ W okresie (1708–1709) o. Jan Kristoloveć był przełożonym jako wikariusz generalny[5].
  7. ↑ W okresie (1712–1715) o. Jan Kristoloveć był przełożonym jako wikariusz generalny[5].
  8. ↑ W okresie (1748–1751) o. Mateusz Ittinger był przełożonym jako wikariusz generalny[5].
  9. ↑ W okresie (1761–1762) o. Gerard Tomassić był przełożonym jako wikariusz generalny[5].
  10. ↑ W okresie (1778–1785) o.Karol Ordődy był przełożonym jako wikariusz generalny[5].
  11. ↑ 1864-11-27 27 listopada 1864(dts) car Aleksander II Romanow dokonał kasaty klasztorów w Wieruszowie, św. Zygmunta i św. Barbary w Częstochowie, Konopnicach, Leśniowie, Leśnej Podlaskiej, Włodawie, pozostawiając dwa na Jasnej Górze i Skałce w Krakowie oraz wydał zakaz wyboru wyższych przełożonych[5].
  12. ↑ W okresie (1943-09-19 19 września 1943(dts)–1946-01-12 12 stycznia 1946(dts)) o. Augustyn Jędrzejczyk był przełożonym jako wikariusz generalny[5].

Przypisy

  1. ↑ a b Reguła, konstytucje i dyrektorium Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika ↓, s. 82.
  2. ↑ a b Wybrany generał paulinów, [w:] Jasna Góra. Biuro prasowe [online], jasnagora.com, 9 marca 2002 [zarchiwizowane z adresu 2015-04-02] .
  3. ↑ Ostrzyhom. Boldog Özséb (mapa turystyczna 1:6000) [online], pl.mapy.cz [dostęp 2020-05-18] .
  4. ↑ a b c d e f g h i j k Materiały źródłowe i opracowania naukowe. II. Organizacja zakonu: urząd generała zakonu, tworzenie się prowincji w XIV-XVI w. - 1. Siedziba i urząd generałów zakonu, [w:] Jasna Góra. Biuro prasowe [online], jasnagora.com [zarchiwizowane z adresu 2023-03-31] .
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Materiały źródłowe i opracowania naukowe. Roczniki Paulińskie - Tom I i Tom II - Przełożeni i Generałowie Zakonu św. Pawła I Pustelnika, [w:] Biuro prasowe Jasnej Góry [online], jasnagora.com [zarchiwizowane z adresu 2021-11-12] .
  6. ↑ Reguła, konstytucje i dyrektorium Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika ↓, s. 85.
  7. ↑ Materiały źródłowe i opracowania naukowe. Roczniki Paulińskie - Tom I i Tom II - Aktualny stan Zakonu św. Pawła I Pustelnika. (Rezydencje Generała Zakonu), [w:] Biuro prasowe Jasnej Góry [online], jasnagora.com [zarchiwizowane z adresu 2021-11-12] .
  8. ↑ Generałowie Zakonu Paulinów, [w:] Biuro prasowe Jasnej Góry [online], jasnagora.com, 5 lipca 2006 [zarchiwizowane z adresu 2023-03-31] .
  9. ↑ WYBRANY NOWY GENERAŁ ZAKONU PAULINÓW I NOWA KURIA GENERALNA, [w:] Biuro prasowe Jasnej Góry [online], jasnagora.com, 7 marca 2014 [zarchiwizowane z adresu 2022-04-28] .
  10. ↑ WYBRANY GENERAŁ ZAKONU PAULINÓW, [w:] Biuro prasowe Jasnej Góry [online], jasnagora.com, 4 marca 2020 [zarchiwizowane z adresu 2020-07-06] .

Bibliografia

  • AndrzejA. Eggerer AndrzejA. i inni, Roczniki Zakonu Św. Pawła Pierwszego Pustelnika (obejmujący okres od założenia Zakonu do 1727), wyd. 2 poprawione i uzupełnione, t. 1, Częstochowa-Bydgoszcz: Wydawnictwo Paulinianum, Bydgoski Dom Wydawniczy Margrafsen, 2008, ISBN 978-83-89843-41-8, OCLC 833051158 .
  • Kuria Generalna Zakonu Paulinów: Reguła, konstytucje i dyrektorium Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika. (PDF). Wyd. 3. Częstochowa-Bydgoszcz: Wydawnictwo Paulinianum, Bydgoski Dom Wydawniczy Margrafsen, 2014. ISBN 978-83-63614-16-4. OCLC 891265423.
  • Józef StanisławJ.S. Płatek Józef StanisławJ.S., Przełożeni generalni Zakonu św. Pawła Pierwszego Pustelnika, Częstochowa: Zakon Paulinów, 1988, OCLC 894959701 .
  • MarcinM. Streska MarcinM. i inni, Roczniki Zakonu Św. Pawła Pierwszego Pustelnika (z uzupełnieniami: obejmujący lata od 1727 do 1786), wyd. 2 poprawione i uzupełnione, t. 2, Częstochowa-Bydgoszcz: Wydawnictwo Paulinianum, Bydgoski Dom Wydawniczy Margrafsen, 2008, ISBN 978-83-89843-42-5, OCLC 833051175 .
  • SykstusS. Szafraniec SykstusS., Konwent Paulinów Jasnogórskich 1382-1864, Rzym: Instytut Studiów Kościelnych, 1966 (Archivum Ordinis Sancti Pauli Primi Eremitae), OCLC 1353587 .