Dowmont Franciszek Giedroyć

Dowmont Franciszek Giedroyć

Data i miejsce urodzenia	10 lutego 1860 Owile
Data i miejsce śmierci	6 października 1944 Milanówek
profesor nauk medycznych
Specjalność: dermatologia
Alma Mater	Cesarski Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1913 Uniwersytet Jagielloński
Profesura	1920
Polska Akademia Umiejętności
Status	członek krajowy czynny
Uczelnia	Uniwersytet Warszawski
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Dowmont Franciszek Ignacy Giedroyć (ur. 10 lutego 1860^[1] w Owilu^[2] k. Jezioros, zm. 6 października 1944 w Milanówku^[3]) – polski lekarz dermatolog, historyk medycyny. Profesor Uniwersytetu Warszawskiego.

Życiorys

Urodził się w rodzinie wywodzącej się z książęcego rodu litewskiego jako syn Feliksa i Pauliny z Dąbrowskich. W 1880 roku ukończył gimnazjum w Wilnie^[1]. W latach 1880-1886 studiował medycynę na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim. Po uzyskaniu dyplomu lekarskiego został asystentem w warszawskim Szpitalu Świętego Łazarza^[4]. Specjalizował się wówczas w dermatologii i chorobach wenerycznych, otworzył również prywatną praktykę. W 1888 opublikował pierwszy samodzielny artykuł na łamach czasopisma "Medycyna"^[4]. W latach 90. począł wydawać również pierwsze prace z zakresu historii medycyny i farmacji^[5]; w 1897 opublikował dobrze przyjętą monografię Rys historyczny Szpitala Św. Łazarza w Warszawie.

W 1908 roku Giedroyć publikuje Zapiski do dziejów szpitalnictwa w dawnej Polsce^[6], a w 1911 roku Źródła biograficzno-bibliograficzne do dziejów medycyny w dawnej Polsce; obydwie prace, powstałe w wyniku wieloletniej kwerendy archiwalnej, stanowiły kompendium źródłowe dla badaczy dziejów medycyny^[7]. W 1912 roku w uznaniu jego zasług naukowych przyjęto go w poczet członków Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W 1913 roku otrzymał tytuł doktora wszech nauk lekarskich z nadania Rady Wydziału Lekarskiego UJ^[8].

W 1913 wydał kolejną znaczącą monografię Rada Lekarska Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego^[8]. W czasie I wojny światowej włączył się aktywnie w tworzenie polskich instytucji samorządowych, wchodząc w skład Rady Lekarskiej Królestwa Polskiego powołanej staraniem Tymczasowej Rady Stanu^[8]. W 1919 mianowano go starszym referentem w Sekretariacie Ministerstwa Zdrowia Publicznego i Opieki Społecznej^[8]. Jego wiedza, zdobyta w ciągu całych lat pracy archiwalnej, była teraz przydatna w kształtowaniu się organizacji służby zdrowia. W 1920 roku został mianowany profesorem zwyczajnym UW^[9].

W 1921 wydał Słownik lekarski polski do działu chorób skórnych i wenerycznych^[9]. W 1927 drukiem ukazała się licząca ponad 550 stron Służba zdrowia w dawnem Wojsku Polskim, będąca przekrojową monografią opisującą dzieje medycyny wojskowej w Polsce od średniowiecza po XIX wiek^[10]. Z kolei w latach 1931-33 ukazał się w dwóch tomach Polski Słownik Lekarski, który obejmował terminologię od początków piśmiennictwa medycznego w Polsce do XIX wieku włącznie^[11]. Ostatnim dziełem Giedroyća były Wiekowe spory o błonę dziewiczą, wydane w 1934 roku^[12].

Od 1934 członek korespondent Polskiej Akademii Umiejętności^[13]. Był członkiem Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego, a także współorganizatorem i członkiem Towarzystwa Miłośników Historii Medycyny^[12].2 maja 1923 został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski^[14].

Wybuch wojny w 1939 zastał rodzinę Giedroyciów na letnisku w Konstancinie^[3]. W trakcie wrześniowych walk o Warszawę mieszkanie profesora wraz ze zgromadzonymi w nim precjozami uległo całkowitemu zniszczeniu. Po upadku powstania warszawskiego w trakcie ewakuacji ludności cywilnej z Warszawy ciężko chory znalazł się w szpitalu Czerwonego Krzyża w Milanówku, gdzie zmarł.

Wybrane prace

• Polski słownik lekarski

Przypisy

Bibliografia

• Jan Bohdan Gliński: Słownik biograficzny lekarzy i farmaceutów ofiar drugiej wojny światowej. Tom 3. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner ISBN 83-879444890 s. 107-108
• RyszarR. Gryglewski RyszarR., Dowmont Franciszek Giedroyć, [w:] Portrety uczonych. Profesorowie Uniwersytetu Warszawskiego 1915-1945 A-Ł, Warszawa 2016, s. 215-226, ISBN 978-83-235-2142-6 .

Linki zewnętrzne

• Franciszek Dowmont Giedroyć. Warszawski Uniwersytet Medyczny. [dostęp 2018-12-02].
• Publikacje Franciszka Dowmonta Giedroycia w serwisie Polona.pl