Cmentarz Żołnierzy Radzieckich w Lwówku Śląskim
Cmentarz Żołnierzy Radzieckich | |||
Nazwa pełna | Cmentarz Wojenny Żołnierzy Armii Radzieckiej Poległych Podczas II wojny światowej w Lwówku Śląskim | ||
---|---|---|---|
Państwo |
| ||
Województwo | |||
Miejscowość | |||
Adres | ul. Staszica | ||
Typ cmentarza | wojenny | ||
Stan cmentarza | nieczynny | ||
Powierzchnia cmentarza | 0,10 ha[1] | ||
Liczba pochówków | 172 | ||
Liczba grobów | 42 | ||
Data otwarcia | 9 maja 1947 r. | ||
Zarządca | Miasto Lwówek Śląski | ||
Położenie na mapie Lwówka Śląskiego ![]() | |||
Położenie na mapie Polski ![]() | |||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego ![]() | |||
Położenie na mapie powiatu lwóweckiego ![]() | |||
Położenie na mapie gminy Lwówek Śląski ![]() | |||
![]() | |||
|
Cmentarz Żołnierzy Radzieckich w Lwówku Śląskim (właśc. Cmentarz Wojenny Żołnierzy Armii Radzieckiej Poległych Podczas II wojny światowej w Lwówku Śląskim[2]) – najmniejszy cmentarz w Lwówku Śląskim, otwarty 9 maja 1947 roku.
Lokalizacja cmentarza
Cmentarz znajduje się w północnej części Lwówka Śląskiego, między ulicami: Staszica i Zwycięzców. Od wschodu i północy cmentarz graniczy ze szkołą podstawową nr 2 w Lwówku Śląskim.
Historia
Cmentarz budowano w latach 1946 – 1947 na terenie przyległym do nieistniejącego obecnie Królewskiego Seminarium Nauczycielskiego (obecnie Szkoła Podstawowa nr 2). Pierwszy pochówek miał miejsce 9 maja 1947 roku. Utrzymaniem porządku i zieleni na cmentarzu zajmuje się zarządca cmentarza komunalnego w Lwówku Śląskim.
Koncepcja cmentarza
Na ziemi lwóweckiej zginęło i zostało pochowanych w różnych miejscach 172[3][4] żołnierzy armii radzieckiej. Ówczesne władze podjęły decyzję o ekshumacji i przetransportowaniu zwłok w jedno, wspólne miejsce. W marcu 1946 r. wykonano mapę z planem cmentarza oraz wejściem, które miało znajdować się od północy. Ostatecznie zmieniono koncepcję cmentarza i bramę ulokowano od wschodniej strony.
Otwarcie cmentarza
9 maja 1948 r., w Dniu Zwycięstwa - obchodzonym wówczas we wszystkich krajach bloku wschodniego - odbył się pogrzeb żołnierzy radzieckich pochowanych w różnych miejscowościach powiatu lwóweckiego. Po przygotowaniu cmentarza o godz. 9.00 rano, na lwóweckim rynku zebrały się delegacje partii politycznych, placówek edukacyjnych i lokalnych instytucji. Dodatkowo zaproszono honorowy pluton żołnierzy radzieckich z Legnicy oraz wojskową orkiestrę z Jeleniej Góry.
Po uformowaniu żałobnego konduktu, uczestnicy pogrzebu ruszyli w kierunku Baszty Bramy Bolesławieckiej i dalej drogą w kierunku Bolesławca. Po zbliżeniu się do mostu na Bobrze łączącego Lwówek Śląski i Brunów, nastąpiło spotkanie z wozami konnymi wiozącymi trumny z poległymi żołnierzami. Następnie przy dźwiękach marsza żałobnego skierowano się z powrotem do miasta.
Po przybyciu na cmentarz zwłoki żołnierzy złożono do grobów, a wybrani goście wygłosili przemowy. Znaleźli się wśród nich przedstawiciele: Armii Radzieckiej, Wojska Polskiego, Związku Osadników Wojskowych i partii politycznych, którzy podkreślili w przemówieniach znaczenie „braterstwa polsko-radzieckiego”, zawartego na polach bitew w walce z wojskami hitlerowskimi.
Niestety w 42 zbiorowych mogiłach nie zachowano porządku chronologicznego; nie miał znaczenia stopień wojskowy, czy miejsce śmierci, dlatego osoba poszukująca wybranego żołnierza musi obejść cały cmentarz.
Początki cmentarza
Przez ponad dziesięć lat cmentarz był pod opieką lwóweckiego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (ZBoWiD’u). Jesienią 1960 r. obowiązek cyklicznego czyszczenia radzieckich grobów oraz pełnienia honorowych wart, postanowiono przerzucić na uczniów położonej obok szkoły. Obawiając się odmowy, zaakcentowano znaczenie tego miejsca:
„W bohaterskiej – heroicznej walce o wolność narodową i społeczną Polski z hitlerowskim zaborcą brali udział żołnierze Armii Czerwonej, synowie Związku Radzieckiego, którzy oddali swe życie również na Ziemi Piastów na Dolnym Śląsku. Widocznym tego dowodem jest cmentarz żołnierzy radzieckich w naszym mieście. Mając na uwadze względy wychowawcze, a także bliską odległość szkoły od cmentarza, Powiatowy Zarząd Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Lwówku Śląskim zwraca się z gorącą prośbą o wzięcie przez Waszą Szkołę trwałej opieki nad tym cmentarzem. Opieka ta polegałaby na dbałości uczniów szkoły o porządek, zieleńce i kwiaty cmentarza, a szczególnie w dniu uroczystości państwowych i rocznie poświęconych walk o Wolność.”
Rada Pedagogiczna szkoły zaakceptowała prośbę 11 listopada 1960 r., jednak cmentarz radziecki nigdy nie odegrał tak ważnej roli, jaką chciał widzieć Związek Bojowników o Wolność i Demokrację (ZBoWiD). Szkoła Podstawowa nr 2 w maju 1963 r. przyjęła imię Bohaterów 10-tej Sudeckiej Dywizji Piechoty. Z tego powodu, podczas świąt państwowych i szkolnych uroczystości, główną rolę odgrywali miejscowi kombatanci i Wojsko Polskie.
Jedynymi okazjami krzewienia pamięci wśród uczniów pobliskiej szkoły podstawowej o zmarłych żołnierzach zdarzały się podczas kolejnych rocznic Rewolucji Październikowej, bądź powstania Armii Czerwonej. Podczas tych rocznic oczyszczano groby, zapalano znicze i kładziono wiązanki kwiatów.
Wartę honorową pełnili harcerze ze szczepu funkcjonującego w tutejszej placówce. [5]
Charakterystyka
Cmentarz posiada wymiary: 50 x 20 m i powierzchnię 0,10 ha. Wejście na jego obszar jest możliwe jedynie od wschodu (teren szkoły podstawowej). W samym sercu cmentarza znajduje się kilkumetrowy obelisk ze złotą gwiazdą i datą 1945 z dwoma armatami umieszczonymi po bokach pomnika[6].
Pochowani
Jedną ze słynniejszych postaci pochowanych na lwóweckim Cmentarzu Żołnierzy Radzieckich jest lejtnant Wasylij Jefremowicz Biełousy (1922 – 1945).
Pochowani na Cmentarzu Żołnierzy Radzieckich w Lwówku Śląskim[4] | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Lp. | Nazwisko i Imię | Stopień wojskowy | Data śmierci | Lp. | Nazwisko i Imię | Stopień wojskowy | Data śmierci | |
1. | ![]() | st. szeregowiec | 11.05.1945 r. | 87. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
2. | ![]() | st. szeregowiec | 10.05.1945 r. | 88. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
3. | ![]() | podporucznik | 10.02.1945 r. | 89. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
4. | ![]() | porucznik | 10.02.1945 r. | 90. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
5. | ![]() | st. strzelec | 23.04.1945 r. | 91. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
6. | ![]() | podporucznik | 15.02.1945 r. | 92. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
7. | ![]() | sierżant | 23.04.1945 r. | 93. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
8. | ![]() | sierżant | 23.04.1945 r. | 94. | ![]() | szeregowiec | 9.03.1945 r. | |
9. | ![]() | mł. sierżant | 23.04.1945 r. | 95. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
10. | ![]() | strzelec | 23.04.1945 r. | 96. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
11. | ![]() | strzelec | 23.04.1945 r. | 97. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
12. | ![]() | strzelec | 23.04.1945 r. | 98. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
13. | ![]() | kapitan | 20.02.1945 r. | 99. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
14. | ![]() | strzelec | 20.04.1945 r. | 100. | ![]() | szeregowiec | 6.03.1945 r. | |
15. | ![]() | porucznik | 17.02.1945 r. | 101. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
16. | ![]() | porucznik | 16.02.1945 r. | 102. | ![]() | sierżant | 24.02.1945 r. | |
17. | ![]() | strzelec | 15.02.1945 r. | 103. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
18. | ![]() | strzelec | 15.02.1945 r. | 104. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
19. | ![]() | strzelec | 15.02.1945 r. | 105. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
20. | ![]() | sierżant | 19.02.1945 r. | 106. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
21. | ![]() | sierżant | 19.02.1945 r. | 107. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
22. | ![]() | szeregowiec | 19.02.1945 r. | 108. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
23. | ![]() | porucznik | 17.02.1945 r. | 109. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
24. | ![]() | podporucznik | 17.02.1945 r. | 110. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
25. | ![]() | sierżant | 24.02.1945 r. | 111. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
26. | ![]() | sierżant | 25.02.1945 r. | 112. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
27. | ![]() | szeregowiec | 10.06.1945 r. | 113. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
28. | ![]() | szeregowiec | nieznana | 114. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
29. | ![]() | strzelec | 1.03.1945 r. | 115. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
30. | ![]() | strzelec | 20.01.1945 r. | 116. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
31. | ![]() | st. szeregowiec | 13.04.1945 r. | 117. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
32. | ![]() | st. szeregowiec | 13.04.1945 r. | 118. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
33. | ![]() | st. szeregowiec | 21.02.1945 r. | 119. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
34. | ![]() | st. szeregowiec | 9.04.1945 r. | 120. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
35. | ![]() | kapitan | 06.1945 r. | 121. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
36. | ![]() | kapitan | 06.1945 r. | 122. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
37. | ![]() | porucznik | 8.05.1945 r. | 123. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
38. | ![]() | podporucznik | 8.05.1945 r. | 124. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
39. | ![]() | st. sierżant | 8.05.1945 r. | 125. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
40. | ![]() | szeregowiec | 8.05.1945 r. | 126. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
41. | ![]() | szeregowiec | 8.05.1945 r. | 127. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
42. | ![]() | szeregowiec | 8.05.1945 r. | 128. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
43. | ![]() | szeregowiec | 8.05.1945 r. | 129. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
44. | ![]() | szeregowiec | 8.05.1945 r. | 130. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
45. | ![]() | st. sierżant | 8.05.1945 r. | 131. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
46. | ![]() | st. szeregowiec | 8.05.1945 r. | 132. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
47. | ![]() | szeregowiec | 8.05.1945 r. | 133. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
48. | ![]() | szeregowiec | 8.05.1945 r. | 134. | ![]() | st. sierżant | 17.04.1945 r. | |
49. | ![]() | szeregowiec | 8.05.1945 r. | 135. | ![]() | szeregowiec | 17.04.1945 r. | |
50. | ![]() | szeregowiec | 8.05.1945 r. | 136. | ![]() | szeregowiec | 17.04.1945 r. | |
51. | ![]() | szeregowiec | 8.05.1945 r. | 137. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
52. | ![]() | szeregowiec | 8.05.1945 r. | 138. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
53. | ![]() | szeregowiec | 8.05.1945 r. | 139. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
54. | ![]() | sierżant | 12.04.1945 r. | 140. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
55. | ![]() | sierżant | 12.05.1945 r. | 141. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
56. | ![]() | strzelec | 18.02.1945 r. | 142. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
57. | ![]() | szeregowiec | 16.06.1945 r. | 143. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
58. | ![]() | szeregowiec | 16.06.1945 r. | 144. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
59. | ![]() | szeregowiec | nieznana | 145. | ![]() | szeregowiec | 16.06.1945 r. | |
60. | ![]() | szeregowiec | 16.06.1945 r. | 146. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
61. | ![]() | st. strzelec | 16.06.1945 r. | 147. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
62. | ![]() | porucznik | 27.02.1945 r. | 148. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
63. | ![]() | szeregowiec | 1.08.1945 r. | 149. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
64. | ![]() | szeregowiec | 22.08.1945 r. | 150. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
65. | ![]() | szeregowiec | nieznana | 151. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
66. | ![]() | szeregowiec | 8.05.1945 r. | 152. | ![]() | szeregowiec | 23.02.1945 r. | |
67. | ![]() | szeregowiec | 8.05.1945 r. | 153. | ![]() | szeregowiec | 4.08.1945 r. | |
68. | ![]() | szeregowiec | nieznana | 154. | ![]() | sierżant | 9.05.1945 r. | |
69. | ![]() | podporucznik | 21.02.1945 r. | 155. | ![]() | szeregowiec | 9.05.1945 r. | |
70. | ![]() | strzelec | 21.02.1945 r. | 156. | ![]() | szeregowiec | 9.05.1945 r. | |
71. | ![]() | kapral | 1.04.1945 r. | 157. | ![]() | szeregowiec | 9.05.1945 r. | |
72. | ![]() | sierżant | 16.02.1945 r. | 158. | ![]() | szeregowiec | 5.05.1945 r. | |
73. | ![]() | szeregowiec | nieznana | 159. | ![]() | szeregowiec | 11.05.1945 r. | |
74. | ![]() | szeregowiec | nieznana | 160. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
75. | ![]() | szeregowiec | nieznana | 161. | ![]() | kapral | 5.05.1945 r. | |
76. | ![]() | szeregowiec | nieznana | 162. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
77. | ![]() | st. sierżant | 6.04.1945 r. | 163. | ![]() | szeregowiec | 28.03.1945 r. | |
78. | ![]() | sierżant | 6.04.1945 r. | 164. | ![]() | szeregowiec | 11.05.1945 r. | |
79. | ![]() | sierżant | 27.03.1945 r. | 165. | ![]() | sierżant | 25.04.1945 r. | |
80. | ![]() | szeregowiec | nieznana | 166. | ![]() | sierżant | 25.04.1945 r. | |
81. | ![]() | szeregowiec | nieznana | 167. | ![]() | sierżant | 25.04.1945 r. | |
82. | ![]() | szeregowiec | nieznana | 168. | ![]() | porucznik | 12.08.1945 r. | |
83. | ![]() | szeregowiec | nieznana | 169. | ![]() | szeregowiec | nieznana | |
84. | ![]() | szeregowiec | nieznana | 170. | ![]() | szeregowiec | 8.05.1945 r. | |
85. | ![]() | szeregowiec | nieznana | 171. | ![]() | szeregowiec | 18.05.1945 r. | |
86. | ![]() | szeregowiec | nieznana | 172. | ![]() | szeregowiec | 11.05.1945 r. |
Zobacz też
Przypisy
- ↑ https://bip-v1-files.idcom-jst.pl/sites/3103/wiadomosci/249320/files/zalacznik_nr_1_ujednolicony_tekst_studium.pdf
- ↑ Cmentarz Wojenny Żołnierzy Armii Radzieckiej, ul. Zwycięzców, Lwówek Śląski - zdjęcia [online], dolny-slask.org.pl [dostęp 2017-08-29] .
- ↑ Cmentarz Wojenny Żołnierzy Armii Radzieckiej, ul. Zwycięzców, Lwówek Śląski - polska-org.pl [online], dolny-slask.org.pl [dostęp 2020-07-05] .
- ↑ a b Cmentarz Wojenny Żołnierzy Armii Radzieckiej, ul. Zwycięzców, Lwówek Śląski - zdjęcia [online], dolny-slask.org.pl [dostęp 2017-08-29] .
- ↑ l, IreneuszI. Sach IreneuszI., KatarzynaK. Pieczarka KatarzynaK., Lwówecki.info [online], lwowecki.info [dostęp 2017-08-29] (ang.).
- ↑ Lwówek Śląski - Cmentarz wojenny żołnierzy Armii Czerwonej - zdjęcia, mapa [online], lwowek_slaski.fotopolska.eu [dostęp 2020-07-05] .