Biała Fabryka Geyera
![]() | |||
![]() Biała Fabryka Geyera | |||
Państwo |
| ||
---|---|---|---|
Miejscowość | |||
Adres | ul. Piotrkowska 282/284 | ||
Styl architektoniczny | Klasycyzm | ||
Rozpoczęcie budowy | 1835 | ||
Ukończenie budowy | 1837 | ||
Pierwszy właściciel | Ludwik Geyer | ||
Kolejni właściciele | |||
Położenie na mapie Łodzi ![]() | |||
Położenie na mapie Polski ![]() | |||
Położenie na mapie województwa łódzkiego ![]() | |||
![]() | |||
| |||
Strona internetowa |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Lodz_Biala_Fabryka_%281%29.jpg/240px-Lodz_Biala_Fabryka_%281%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Lodz_Biala_Fabryka_%282%29.jpg/240px-Lodz_Biala_Fabryka_%282%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Lodz_Biala_Fabryka_%283%29.jpg/240px-Lodz_Biala_Fabryka_%283%29.jpg)
Biała Fabryka – budynek fabryki Ludwika Geyera znajdujący się przy ulicy Piotrkowskiej 282/284 w Łodzi, obecnie siedziba Centralnego Muzeum Włókiennictwa[2]. Od 2015 roku pomnik historii. Kompleks klasycystycznych budynków, jeden z najstarszych w Polsce zabytków przemysłowej architektury.
Historia
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Fabryka_Ludwika_Geyera_1899.jpg/220px-Fabryka_Ludwika_Geyera_1899.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Ignacy_P%C5%82a%C5%BCewski%2C_%E2%80%9EBia%C5%82a_Fabryka%E2%80%9D_przy_ulicy_Piotrkowskiej_282_w_%C5%81odzi%2C_I-4717-12.jpg/220px-Ignacy_P%C5%82a%C5%BCewski%2C_%E2%80%9EBia%C5%82a_Fabryka%E2%80%9D_przy_ulicy_Piotrkowskiej_282_w_%C5%81odzi%2C_I-4717-12.jpg)
Budowa budynku wielkiej przędzalni i tkalni mechanicznej, która została ulokowana na posesji przy ulicy Piotrkowskiej 282/284, została rozpoczęta w 1835 roku. Ukończoną w 1837 roku fabrykę nazywano „Białą Fabryką”, gdyż w przeciwieństwie do późniejszych budynków fabrycznych była otynkowana[3]. Rok później do głównego budynku dobudowano trzypiętrowy pawilon fabryczny[4], a w roku 1848 drugi pawilon – również trzypiętrowy. Pod koniec roku 1838 Ludwik Geyer zainstalował w „Białej Fabryce” pierwszą w Łodzi maszynę parową o mocy 60 KM[5]. Rozpoczęła się w ten sposób mechanizacja przemysłu włókienniczego, czego oznaką było pojawienie się w Łodzi pierwszego komina fabrycznego[6]. W 1840 fabryka zatrudniała około 600 osób[5]
Budując założenie fabryczne Geyer skorzystał z pomocy rządu. Uzyskał w Banku Polskim preferencyjną pożyczkę w wysokości 400 000 złotych. Oprócz tego zaciągnął 175 769 złotych pożyczki kaucyjnej i 24 230 zł pożyczki z kasy miejskiej. Łącznie ze środkami własnymi pozwoliło to na uruchomienie w 1839 najnowocześniejszej fabryki na terenie Królestwa. Geyer zakupił maszyny u najlepszego wówczas producenta, braci Cockerill w Belgii[5]. Otwarta przędzalnia miała 7584 wrzeciona i 180 warsztatów tkackich. Same budynki fabryki stanowią przykład architektury przemysłowej. Wzniesione zostały w stylu klasycystycznym i były wzorowane na budownictwie mieszkalnym.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Muzeumwlokna.jpg/240px-Muzeumwlokna.jpg)
W 1959 roku budynek został przejęty przez Muzeum Historii Włókiennictwa, które od 1 stycznia 1960 roku uzyskało status samodzielnej placówki muzealnej[7]. W 1975 roku nazwa instytucji została zmieniona na Centralne Muzeum Włókiennictwa[8]. W roku 2015 fabryka została uznana za pomnik historii[9].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024, s. 44 [dostęp 2011-08-29] .
- ↑ Radziszewska 1997 ↓, s. 29.
- ↑ Radziszewska 1997 ↓, s. 29-30.
- ↑ Rynkowska 1970 ↓, s. 29–30.
- ↑ a b c Radziszewska 1997 ↓, s. 30.
- ↑ Rynkowska 1970 ↓, s. 30.
- ↑ Sławomir Krajewski, Jacek Kusiński: Spacer drugi. Ulica Piotrkowska. Łódź: Wydawnictwo Jacek Kusiński, 2008. ISBN 978-83-927666-8-1.
- ↑ Historia [online], Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi [dostęp 2018-12-26] .
- ↑ Aleksandra Hac: Prezydent Komorowski: Łódzkie zabytki pomnikami historii. lodz.gazeta.pl, 2015-02-17. [dostęp 2018-02-22].
Bibliografia
- KrystynaK. Radziszewska KrystynaK., Niemieckimi śladami po "Ziemi Obiecanej", wyd. I, Łódź: Wydawnictwo Literatura, 1997, ISBN 83-87080-43-8 .
- AnnaA. Rynkowska AnnaA., Ulica Piotrkowska, wyd. I, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1970, ISBN 978-83-939822-4-0 .
Linki zewnętrzne
- Biała Fabryka (Gazeta Wyborcza)
- Zdjęcia Białej Fabryki Geyera