Associatie van veldrus en gevlekte orchis

Associatie van veldrus en gevlekte orchis
Vegetatieaspect
Syntaxonomische indeling
Klasse: Molinio-Arrhenatheretea (klasse van matig voedselrijke graslanden) Orde: Molinietalia (pijpenstrootje-orde) Verbond: Junco-Molinion (verbond van biezenknoppen en pijpenstrootje)
Associatie
Crepido-Juncetum acutiflori (Br.-Bl. 1915) Oberd. 1957
Afbeeldingen op Wikimedia Commons

De associatie van veldrus en gevlekte orchis (Crepido-Juncetum acutiflori) is een associatie uit het verbond van biezenknoppen en pijpenstrootje (Junco-Molinion). Het is een vrij algemene plantengemeenschap van natte zandgronden, gedomineerd door de veldrus.

Naamgeving en codering

• Syntaxoncode voor Nederland (rVvN): r16Aa02
• BWK-karteringscode: hm
• Natura2000-habitattypecode (EU-code): H6410
• Corine biotope: 37.22 Prairies à Jonc acutiflore
• Eunis Habitat Types: E3.42 Juncus acutiflorus meadows

De wetenschappelijke naam Crepido-Juncetum acutiflori is afgeleid van de botanische namen van twee diagnostische soorten voor de associatie; dit zijn moerasstreepzaad (Crepis paludosa) en veldrus (Juncus acutiflorus).

Fysiognomie

De associatie van veldrus en gevlekte orchis wordt gekenmerkt door een weinig soortenrijke, hoog opgaande kruidlaag (80 cm of hoger) met overwegend grassen en grasachtige planten als veldrus. Bijkomend vinden we overblijvende kruiden met vooral moerasrolklaver en kale jonker.

De boom- en struiklaag zijn afwezig, en de moslaag is weinig opvallend en evenmin divers.

Ecologie

Deze plantengemeenschap komt vooral voor op natte, humeuze of venige zandgrond, vooral op plaatsen waar zwak tot sterk zuur grondwater lateraal beweegt. Soms komt ze ook op echte veengrond voor. De standplaatsen staan in de winter meestal onder water.

Verspreiding

Het verspreidingsgebied van de associatie van veldrus en gevlekte orchis is beperkt tot West- en westelijk Centraal-Europa.

In Nederland is deze associatie beperkt tot de valleiflanken van pleistocene beekdalen, en de randen van natte heide- en laagveengebieden, waar ze vrij algemeen zijn.

In Vlaanderen is ze vooral te vinden in de Centrale en Zuidelijke Kempen.

Beheer

Deze associatie wordt vooral bedreigd door verdroging en omzetting naar productieve graslanden en -weiden. Het op peil houden van het grondwater en vermijden van bemesting is cruciaal voor het behoud.

Deze graslanden worden in principe eenmaal per jaar gemaaid.

Diagnostische taxa voor Nederland en Vlaanderen

Deze associatie van veldrus en gevlekte orchis is binnen het verbond het minst soortenrijk. De enige kensoort, klein glidkruid (Scutellaria minor), is zowel in Nederland als in Vlaanderen zeldzaam en zelden bruikbaar. De veldrus (Juncus acutiflorus) komt praktisch altijd voor en is meestal dominant, maar kan niet als kensoort gebruikt worden omdat deze ook in andere vegetatietypes durft opduiken. Maar de combinatie dominante veldrus met de soorten van het bovenliggende verbond en orde, vooral moerasrolklaver, kale jonker, lidrus, echte koekoeksbloem, scherpe boterbloem en pinksterbloem, zijn wel bepalend.

In de onderstaande lijst staan de belangrijkste diagnostische plantentaxa van de associatie.

Kruidlaag

Kentaxon	Diff.soort	Presentie	Nederlandse naam	Botanische naam	Opmerking	Afbeelding
kA	-	< 10%	klein glidkruid	Scutellaria minor
kV	-	> 80%	moerasrolklaver	Lotus pedunculatus
kV	-	> 50%	echte koekoeksbloem	Silene flos-cuculi
kV	-	> 30%	grote ratelaar	Rhinanthus angustifolius
kV	-	> 30%	tweerijige zegge	Carex disticha
kV	-	< 10%	brede orchis	Dactylorhiza majalis
kV	-	> 10%	gewone dotterbloem	Caltha palustris subsp. palustris
kO	-	> 80%	kale jonker	Cirsium palustre
kO	-	> 60%	lidrus	Equisetum palustre
kO	-	> 40%	gewone engelwortel	Angelica sylvestris
kO	-	> 40%	biezenknoppen	Juncus conglomeratus
kO	-	> 30%	wilde bertram	Achillea ptarmica
kO	-	> 20%	kleine valeriaan	Valeriana dioica
kK	-	> 80%	gestreepte witbol	Holcus lanatus
kK	-	> 60%	scherpe boterbloem	Ranunculus acris
kK	-	> 60%	pinksterbloem	Cardamine pratensis
kK	-	> 60%	veldzuring	Rumex acetosa
kK	-	> 40%	gewone brunel	Prunella vulgaris
kK	-	> 30%	vogelwikke	Vicia cracca
kK	-	> 20%	knoopkruid	Centaurea jacea
kK	-	> 20%	gewone hoornbloem	Cerastium fontanum subsp. vulgare
kK	-	> 10%	rode klaver	Trifolium pratense
kK	-	> 10%	beemdlangbloem	Schedonorus pratensis
kK	-	> 10%	grasmuur	Stellaria graminea
-	bg	100%	veldrus	Juncus acutiflorus
-	bg		gewoon reukgras	Anthoxanthum odoratum

Moslaag

Kentaxon	Diff.soort	Presentie	Nederlandse naam	Botanische naam	Opmerking	Afbeelding
kO	-	> 20%	boompjesmos	Climacium dendroides
kK	-	> 50%	gewoon haakmos	Rhytidiadelphus squarrosus

Biologische Waarderingskaart

In de Biologische Waarderingskaart (BWK) van Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is deze associatie opgenomen in het vochtig schraalgrasland (hm).

Dit vegetatietype staat gewaardeerd als 'biologisch zeer waardevol'.

Fotogalerij

• 
  Een moerassprinkhaan in de associatie van veldrus en gevlekte orchis

Externe links

• Associatie van veldrus en gevlekte orchis op Flora van Nederland