Hadith

Hadith (arabieraz: حديث‎, “berriak” edo “historia”), Hadīt, Ḥadīth edo Athar (arabieraz: أثر, ʾAṯar, "ohitura")[1], Islam erlijioaren jarraitzaileen ustez, Mahoma profetaren hitz eta ekintzen erregistroa osatzen duten kondairak dira; bere laguntzaile eta beste narratzaileen bidez ahoz aho zabaldurikoak.[1][2][3] Erregistro hauek profetaren irakaskuntzak ulertzeko erabiltzen dira, musulmanek jarraitu beharreko portaera erakutsiz, eta bildurik Sunnah bezala ezagutzen dira.[4]

Zentzu zabalean hadith musulman tradizioari esaten zaio, eta “ilm al-hadit”, tradizio hori aztertzen duen zientziari.

Islamean ofizialki onarturik dauden hadithen artean al-Bukhari, Ibn Majah, Abu Dawood, at-Tirmidhi eta Al-Nasaienak daude.

Etimologia

Hadīth hitza arabierako ḥ-d-th sustraietik dator, "gertatu", "gertakizuna kontatu", "berriak izan edo eman" edo "zerbaiti buruz hitz egin" esan nahi duena.[3] Horregatik ḥadīth (حديث  IPA: [ħæˈdiːθ]) izenak "azaldu", "deskribatu" edo "kontakizuna" esanahia eskuratzen du,[5][6] eta askotan, pertsona baten hizkerari ere egiten dio erreferentzia.[7] Bere forma plurala aḥādīth (أحاديث [ʔæħæːˈdiːθ]) da.[2]

Historia

Mahomaren heriotza ondoren, 632 AD, bere esanak, bizi historia eta Islamaren historia goiztiarra ahozko usadioz ehundaka urtez transmititu ziren.[8][2] Ostera, Omar ibn al-Khattabe-k (Rasidar kalifaldiko Ondo gidatutako kalifetako bigarrena) hadith-ak bilduma bakarrean elkartzeko prozesua hasi zuen, nahiz eta gerora proiektua bertan behera utzi (Muhammad Zubayr Siddiqi-ren esanetan, musulmanek Korana baztertuko zutenaren beldur). Historialari batzuen esanetan, Uthman ibn Affan kalifa (Ondo gidatutako kalifetako hirugarrena) hurrena izan zen hadith-ak dokumentatzea bultzatzen. Baina bere esfortzuak ez zuten asko iraun, AD 656an soldadu atsekabetu batzuek hil zutelako.[9][10][11]

Omeiatarren dinastiaren garaian (AD 717-720), Umar ibn Abd al-Aziz edo Umar II.ak ere hadith-ak bildu zituen.[8][12]

Erreferentziak

  • Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2014-9-22 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
  1. ↑ a b Aʻẓamī, Muḥammad Muṣṭafá.. (1992). Studies in Hadīth methodology and literature. American Trust Publications ISBN 0-89259-011-4. PMC 29745279. (Noiz kontsultatua: 2022-04-22).
  2. ↑ a b c Brown, Jonathan. (2009). Hadith : Muhammad's legacy in the medieval and modern world. ISBN 978-1-85168-663-6. PMC 320495676. (Noiz kontsultatua: 2022-04-22).
  3. ↑ a b (Ingelesez) «Hadith | Collection, Books, & Types | Britannica» www.britannica.com (Noiz kontsultatua: 2022-04-22).
  4. ↑ (Ingelesez) «Are Hadith Necessary? An Examination of the Authority of Hadith in Islam» Yaqeen Institute for Islamic Research (Noiz kontsultatua: 2022-04-22).
  5. ↑ al-Kuliyat by Abu al-Baqa’ al-Kafawi, p. 370; Mu'assasah l-Risalah. This last phrase is quoted by al-Qasimi in Qawaid al-Tahdith, p. 61; Dar al-Nafais.
  6. ↑ «Mawrid Reader» ejtaal.net (Noiz kontsultatua: 2022-04-22).
  7. ↑ Lisan al-Arab, by Ibn Manthour, vol. 2, p. 350; Dar al-Hadith edition.
  8. ↑ a b Siddiqi, Muhammad Zubair. (1993). Ḥadīth literature : its origin, development and special features. (2nd ed. argitaraldia) Islamic Texts Society ISBN 0-946621-38-1. PMC 29172876. (Noiz kontsultatua: 2022-04-22).
  9. ↑ Collected in the Musnad of Ahmad (10\15-6\ 6510 and also nos. 6930, 7017 and 1720), Sunan Abu Dawud (Mukhtasar Sunan Abi Dawud (5\246\3499) and elsewhere.
  10. ↑ Tirmidhi, "‘Ilm," 12.
  11. ↑ Roman, provincial and Islamic law, Patricia Crone, p2
  12. ↑ Guillaume, Alfred. (1956). Islam. (Rev. ed. argitaraldia) Penguin Books ISBN 0-14-013555-3. PMC 23763465. (Noiz kontsultatua: 2022-04-23).
  • i
  • e
  • a
Dotrina
Literatura
Profeziak
Suhufi Ibrahim  • Taurat  • Zabur  • Injil  • Korana
Kodizeak
Hadiz  • Kalam  • Fiqh
Sineskera eta oinarriak
Fatua  • Jihad  • Taqiya  • Xaria  • Tawhid  • Islamaren bost euskarriak
Praktikak
Leku sakratuak
Profetak
Ulul Azmi
Nuh  • Ibrahim  • Musa  • Isa  • Mahoma
Koranekoak
Adan  • Idris  • Nuh  • Hud  • Salé  • Ibrahim  • Lut  • Ismail  • Ishaq  • Yaqub  • Yusuf  • Ayub  • Shoaib  • Musa  • Harun  • Zulkifl  • Daud  • Suleiman  • Ilyas  • Al-Yasa  • Yunus  • Zakariya  • Yahya  • Isa  • Mahoma
Bestelakoak
Abel  • Aliassabat  • Daniel  • Semi  • Shit  • Josue  • Samuil  • Isaias  • Jeremias  • Idris
Adarrak
Ahmadismoa  • Alauismoa  • Deobandia  • Hamabitarra  • Ibadhismoa  • Ismailismoa  • Jihadismoa  • Kharijismoa  • Koranismoa  • Salafismoa  • Sufismoa  • Sunnismoa  • Xiismoa  • Wahhabismoa  • Zaidismoa
✝ Kristautasuna  • Judaismoa ✡

Kanpo estekak

Autoritate kontrola
  • Wikimedia proiektuak
  • Wd Datuak: Q234343
  • Commonscat Multimedia: Hadith / Q234343
  • Identifikadoreak
  • WorldCat
  • VIAF: 175363519
  • BNF: 12008332t (data)
  • GND: 1153832267
  • LCCN: sh85058192
  • NDL: 00563051
  • NKC: ph120633
  • SUDOC: 027806081
  • Hiztegiak eta entziklopediak
  • Britannica: url
  • Wd Datuak: Q234343
  • Commonscat Multimedia: Hadith / Q234343


Erlijio Artikulu hau erlijioari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.